Giftige tuinplanten: leer ze te herkennen!

U hebt een omheining rond uw vijver geplaatst en zelfs de oude appelboom afgezaagd die het uiteindelijk toch zou hebben begeven onder het kindergeweld. Maar wist u ook dat uw tuin wellicht giftige planten herbergt? U kunt ze niet altijd vermijden, dus moet u ze leren te herkennen en moet u weten hoe u moet reageren bij vergiftiging.

Als kind was u gefascineerd door het vingerhoedskruid in de hoge berm, maar tegelijk wist u dat het ?vergif? was. Vandaag bevatten uw bloemperken wellicht nog heel wat andere giftige planten?

In 2003 kreeg het Antigifcentrum 2.515 oproepen voor blootstelling aan giftige planten. Bij 78 % van die oproepen ging het om jonge kinderen, vooral onder de twee jaar. Zware intoxicaties zijn zeldzaam, maar toch is contact met sommige planten te vermijden.

Niet alleen bessen

Afhankelijk van de soort in kwestie kunnen de bessen, maar ook het sap, de bladeren of zelfs de volledige plant vergiftigingsverschijnselen veroorzaken, door inname of door contact. De symptomen zijn onder meer: diarree, braken, krampen, verlamming, beven, huid- of slijmvliesirritatie, nierbeschadiging, slaperigheid, circulatie- en ademhalingsproblemen, hartstoornissen, enz.

De kwetsbaarste kinderen

Van alle oproepen die het Antigifcentrum in 2003 kreeg, werd 10 % van de vergiftigingen bij kinderen veroorzaakt door planten (waaronder schimmels), tegen slechts 2 % bij volwassenen.

Bovendien hangt de toxiciteitsgraad af van de leeftijd, het gewicht en de gevoeligheid van de persoon in kwestie. Kinderen onder de zes jaar zijn dan ook bijzonder kwetsbaar.

Zon en sap: een gevaarlijke cocktail

Fototoxiciteit is een ander verschijnsel dat veroorzaakt wordt door de aanwezigheid van toxische stoffen in het sap van sommige planten, ook al is het minder bekend dan intoxicatie door inname. Na contact met het sap en blootstelling aan de zon ontstaan er na enkele dagen huidletsels die op brandwonden lijken.

Heel wat gevallen van fototoxiciteit doen zich voor tussen mei en juli.
Het gaat met name om de volgende planten: reuzenberenklauw, selderij, ruit, sint-janskruid, bergamot, pastinaak, peterselie, groot akkerscherm, eppekruid (lubbestok) enz.

Vergiftiging door contact

Sommige planten veroorzaken huid- of slijmvliesirritatie. De meest toxische zijn: aronskelk, rood peperboompje (bessen, schors en bladeren), wolfsmelk (opgelet voor uw ogen) en in mindere mate anemonen, clematis, hyacinten, enz.

Vergiftiging door inname

Een te nieuwsgierig kind of een verstrooide of slecht geïnformeerde volwassene kunnen een vergiftiging oplopen door inname. De hevigste reacties worden veroorzaakt door akoniet, adonis, belladonna, brionie (bessen), buks (bladeren), waterscheerling, herfsttijloos, gevlekte scheerling, doornappel, vingerhoedskruid, kardinaalsmuts (bessen), goudenregen, oleander, tabaksplant, klaproos, pariskruid (vooral de bessen), ricinusboom (vooral de zaden, die vaak gebruikt worden om artisanale halskettingen mee te maken) en taxus (zaden en bladeren).

Even frequent, maar iets minder toxisch zijn: paardekastanje, akelei, aspergezaden, de bloemen en bladeren van de azalea, lelietje-van-dalen, de vruchten en zaden van ridderspoor, de bladeren en bessen van klimop, kerstrozen, sint-janskruid, hulst, pronkerwt, vlas, lobelia, kamperfoelie, lijsterbes, tulpenbollen, maretakbladeren, de peulen en zaden van glycine, enz.

Wat moet u doen?

Haal in voorkomend geval de resten van de plant uit de mond van de patiënt, geef hem wat water, bel naar het Antigifcentrum of naar uw huisarts en vermeld daarbij de naam van de plant. Weet u niet precies wat hij heeft ingeslikt, bewaar dan het braaksel. Geef hem geen melk, want melk is geen antidotum.

Kool binnen handbereik

Medicinale kool is een poeder dat tal van toxische stoffen kan absorberen in de maag en de darmen. Die worden vervolgens uitgescheiden via de stoelgang zonder dat ze in het bloed terechtkomen.

U moet de kool bij voorkeur toedienen binnen het uur na de inname, en alleen op advies van uw huisarts of van het Antigifcentrum. Koop er op voorhand bij uw apotheker.

Een kwestie van opvoeding

Leer uw kinderen van jongs af dat ze geen planten of bessen in hun mond mogen stoppen zonder toestemming van een volwassene. Laat jonge kinderen nooit alleen.

Kinderen maken graag blaaspijpen of ?toverdranken? met allerlei soorten bladeren en bessen, en wrijven al eens in hun ogen na planten te hebben aangeraakt. Leg hun eenvoudig en concreet uit wat de risico?s zijn.

Een beetje organisatie?

U wilt een zandbak installeren? Inspecteer dan de planten in de buurt en verwijder alle gevaarlijke exemplaren.

Koopt u een plant, bewaar dan het etiket met de naam erop.

Maak een inventaris van uw tuin en noteer de plantennamen, zo mogelijk met hun Latijnse benaming. Bij een ongeval hebt u dan meteen alle nuttige informatie bij de hand, want vaak is het onmogelijk om een plant te identificeren via de telefoon.

Bescherm u goed als u tuiniert: draag handschoenen, een bril en bedekkende kledij, smeer u in met een total sunblock enz.

Antigifcentrum: www.antigifcentrum.be, tel.: 070 / 245 245.

Auteur: Gwenaëlle Ansieau, Journaliste - Vivio