Naakte eigendom en vruchtgebruik

Juridisch advies

< Vorige	Archief	Volgende >

Over "naakte eigendom" en "vruchtgebruik" is al heel wat inkt gevloeid. Bovendien wordt onze juridische dienst ook vaak geconfronteerd met vragen over beide begrippen. Meestal vraagt men zich af welke de rechten en plichten zijn van de naakte eigenaar en de vruchtgebruiker. We zetten de belangrijkste principes hierover even op een rij.

Welke zijn de rechten van de vruchtgebruiker?

Om te weten welke de rechten zijn van de naakte eigenaar, kan men zich in de eerste plaats afvragen wat nu juist bedoeld wordt met "naakte eigendom". "Eigendom" kan opgesplitst worden in vruchtgebruik en naakte eigendom. Trekt men nu van de eigendom het vruchtgebruik af, dan blijft nog de naakte eigendom over. Het vruchtgebruik gaat naar de vruchtgebruiker die het genot heeft van het goed waarvan hij het vruchtgebruik heeft. De vruchtgebruiker mag de "vruchten" plukken van dit goed dat eigenlijk aan iemand anders toebehoort.

De "vruchten" plukken betekent:

- het plukken van de vruchten van de bomen;

- de huur die de vruchtgebruiker krijgt wegens het verhuren van de woning waarvan hij vruchtgebruiker is;

- de intresten van een geldsom;

- wat verbruikbare goederen betreft (bv wijn) mag de vruchtgebruiker deze nuttigen, maar op het einde van zijn vruchtgebruik zal hij er moeten voor zorgen dat de naakte eigenaar opnieuw goederen van een zelfde waarde en hoeveelheid terugkrijgt. Of de vruchtgebruiker kan ook een schadevergoeding betalen.

 

Anderzijds mag de vruchtgebruiker de bestemming van het goed niet wijzigen. Zo mag hij bijvoorbeeld de woning niet omvormen naar een handelszaak.

De vruchtgebruiker moet het goed onderhouden en in stand houden. Hij moet het beheren als "een goede huisvader". 

De vruchtgebruiker mag zijn vruchtgebruik verkopen. Doet hij dit dan loopt het vruchtgebruik verder onder deze nieuwe vruchtgebruiker, maar het zal wel een einde nemen indien de eerste vruchtgebruiker overlijdt. Merken we hier op dat alleen het vruchtgebruik kan verkocht worden maar dus niet de gehele eigendom. 

Verder bestaat ook de mogelijkheid dat het vruchtgebruik wordt omgezet in een kapitaal of in een rente. In dat geval kan de naakte eigenaar, na het betalen van dit kapitaal, dan volledig eigenaar worden van het goed. 

 

De plichten van de vruchtgebruiker

 

Zoals al werd aangehaald moet de vruchtgebruiker het goed onderhouden als een goede huisvader. Doet hij dat niet en ontstaat hierdoor schade, dan zal hij voor deze schade moeten opdraaien.

Kleine herstellingen zijn eveneens ten laste van de vruchtgebruiker, bijvoorbeeld:

 

- het herstellen van een oprit;

- het aanleggen van een nieuwe vloer;

- het onderhoud van de schoorsteen;

- het herstellen van ramen en deuren;

- het schilderen van de woning...

 

Wanneer eindigt het vruchtgebruik?

Het vruchtgebruik eindigt indien:

- de vruchtgebruiker verzaakt aan zijn vruchtgebruik;

- de vruchtgebruiker overlijdt;

- de duurtijd van het vruchtgebruik een einde neemt;

- de vruchtgebruiker het goed niet onderhoudt: de naakte eigenaar kan dan een einde maken aan het vruchtgebruik.

Welke zijn de rechten van de naakte eigenaar?

In de eerste plaats merken we op dat de naakte eigenaar niet het genot van de zaak heeft zoals de vruchtgebruiker dit wel heeft. De naakte eigenaar is dus eigenlijk wel de eigenaar, wat met zich meebrengt dat hij toch bepaalde rechten heeft.

In eerste instantie kan de naakte eigenaar zijn rechten verkopen. Let op: het gaat hier dus wel alleen om de naakte eigendom die hij kan verkopen en dit zelfs tijdens de duur van het vruchtgebruik.

Verkoopt hij de naakte eigendom aan iemand anders, dan zal deze nieuwe naakte eigenaar het vruchtgebruik wel moeten blijven respecteren zolang dit vruchtgebruik duurt. Komt er een einde aan het vruchtgebruik, dan zal hij volledig eigenaar worden.

Merken we op dat indien de vruchtgebruiker akkoord gaat om de volledige eigendom te verkopen, dit perfect mogelijk is. Alleen zal hij dan wel ook een bepaald bedrag van de verkoop vragen.

Welke kosten zijn voor rekening van de naakte eigenaar?

Het antwoord op deze vraag is vooral van belang indien het gaat om een onroerend goed, bijvoorbeeld een woning. Hier wordt vaak de vraag gesteld wie de onderhoudskosten en herstellingskosten moet dragen: de vruchtgebruiker of de naakte eigenaar?

In principe is het zo dat de naakte eigenaar instaat voor de grote herstellingen, voor verbouwingswerken die betrekking hebben op de stabiliteit van de woning (bv het vernieuwen van een volledig dak, van muren, de volledige vernieuwing van de centrale verwarming enz...). Maar de rechtspraak leert ons dat rechters soms oordelen dat het vervangen van een verwarmingsketel niet moet aanzien worden als een herstelling ten laste van de naakte eigenaar.

Merken we wel op dat indien deze werken noodzakelijk geworden zijn omwille van een fout van de vruchtgebruiker, dan zal de naakte eigenaar deze kosten toch niet moeten dragen. Vruchtgebruiker en naakte eigenaar kunnen wel andere afspraken maken betreffende deze herstellingswerken en de kosten hiervoor.

  

Vrijdag 19 Oktober 2012