Ongevallen bij ouderen in de woning

Eigenlijk kan je makkelijk de risicofactoren zelf opsporen. Wanneer je ze hebt gevonden kan je aan ongevalspreventie doen. Het is beslist een goed idee om stap voor stap op ontdekkingstocht te gaan in je eigen huis. Niet op zoek naar verborgen schatten maar naar mogelijke risicofactoren.

• Verlichting
• Vloeren
• Tapijten
• Trappen
• Verluchting
• Badkamer
• Woonkamer
• Keuken
• Slaapkamer
• Garage/bergruimte
• Tuin
• Nuttige adressen

• Er moet een aangepaste verlichting zijn, zeker op alle trappen (ook die naar de kelder) en in alle doorgangen (bijvoorbeeld: gang van slaapkamer naar wc). De treden moeten goed zichtbaar zijn.
• Lichtschakelaars zijn gemakkelijk te bereiken. Het is aangewezen aan elke deur een schakelaar te hebben. Let er op dat het licht in de slaapkamer aan en uit kan gedaan worden vanuit het bed. Er is een schakelaar boven en onderaan de trap.
• Een nachtlampje in een stopcontact in de slaapkamer en de gang is aanbevolen. Het kost je amper 1,78 EUR (72 BEF) per jaar!
• Elektrische draden, verlengsnoeren, telefoondraden e.a. worden vastgemaakt op de muur. Voorkom dat ze los blijven hangen.

Vloeren

• De vloeren moeten proper zijn gehouden. Restjes vet of olie, een plas water, groenteschillen e.a. worden onmiddellijk opgekuist. Er slingert geen gerief op de vloer.
• Indien je de vloeren boent of schuurt met bruine zeep, loop dan niet op kousevoeten rond. Draag pantoffels met een anti-slipzooltje.
• Indien je van plan bent een nieuwe vloer in de badkamer te leggen zorg dan voor een stroeve tegel zodat je niet kan uitglijden wanneer de vloer nat is.

Tapijten

• Schuivende tapijten zijn gevaarlijk. Koop ze met een anti-sliplaag of bevestig zelf een anti-sliplaagje.
• Opkrullende hoeken en versleten tapijten doen je struikelen. Een opkrullende hoek kan je vastleggen onder de poot van een kast. Een versleten tapijt geef je mee met het grof huisvuil.

Trappen

• Een leuning aan beide zijden van de trap is zeer aanbevolen. Welke kant van de trap je ook gebruikt, of je links- of rechtshandig bent, je hebt telkens een leuning. Gebruik ze!!
• Gladde traptreden (bv. marmer, keramiek, gladde beton...) krijgen een streep anti-slip. Wanneer een mooi tapijt de trap bekleedt, zorg dan dat het tapijt goed bevestigd is. Ook de roeden moeten stevig vastzitten. Ze komen nog wel eens gemakkelijk los.
• De laatst traptrede moet goed aangeduid zijn.
• Onderaan de trap leg je best geen matje. Deze matjes verschuiven gemakkelijk en vormen vaak een gevaarlijke glijbaan.
• Je stapelt geen gerief op de trap. Ook geen kleine losse dingetjes zoals een bloempot die zo mooi staat op het hoekje van de trap. Ook geen paar schoenen dat je straks meeneemt naar boven.
• Een trap wordt niet geboend. Het uitglijden vormt een te groot risico. Het lopen op kousevoeten op een houten of gladde trap is levensgevaarlijk!!

Verluchting

• De warmte en het gas van de geiser of kachel kunnen in de badkamer, de keuken of de woonkamer een flauwte of CO-vergiftiging veroorzaken. Om dat te verkomen zet je steeds het raam en/of deur op een kier. Je kan ook ventilatieroosters gebruiken: één bovenaan, waarlangs het gas ontsnapt, en één onderaan, waarlangs frisse lucht wordt aangevoerd (minimumafmeting: 150 cm²)
• Gebruik in je slaapkamer nooit een bijverwarmer terwijl je slaapt. Warm de kamer vooraf op. Wil je 's morgens nog uit bed geraken, vermijd dan dat de kachel 's nachts op een laag pitje brandt. Dit verhoogt het risico op CO-productie, een uiterst giftig en dodelijk gas dat je kan verrassen in je slaap.

Badkamer

• Uitglijden in het bad komt zeer veel voor en de gevolgen zijn meestal ernstig. Zowel in als voor het bad liggen anti-slipmatjes.
• Een douchecel geniet de voorkeur op een bad. Het je toch een bad, plaats dan enkele stevige handgrepen zodat je makkelijk in en uit het bad geraakt.
• Ook in de douchecel breng je een handgreep aan zodat je je kan vasthouden indien nodig. Een douchezitje onder de douche is zeer praktisch.
• Een anti-slip matje in de douche of bad is geen overbodige luxe!
• Zorg steeds voor voldoende verluchting

Woonkamer

• Plaats de meubelen zodanig dat er voldoende ruimte blijft om gemakkelijk te bewegen. Glazen tafeltjes en breekbare voorwerpen kunnen de gevolgen van een valpartij verergeren. Scherpe hoeken kan je afschermen met stoothoekjes.
• Allerlei los materiaal laat je niet rondslingeren. Stappen op een tijdschrift is een gegarandeerde schuifpartij. Je breiwerk, naaidoos e.a. op de grond naast de zetel, vormen hindernissen wanneer je plotseling opstaat en vergeet dat er iets ligt. Ruim zoveel mogelijk je gerief op en laat zo weinig mogelijk op de vloer achter.
• Meubelen vormen vaak een steuntje. Bijvoorbeeld bij een bijna-valpartij of wanneer je plots je evenwicht verliest. Wieltjes onder het meubelair zijn alleen praktisch wanneer het regelmatig moet worden verplaatst. Zorg dat de wieltjes vastgezet kunnen worden.

Keuken

• Frituurpannen of potten met hete vloeistoffen zoals soep, zet je nooit op de grond. Plaats ze onmiddellijk in of op het aangerecht.
• Het materiaal dat je veel gebruikt berg je op in kasten die gemakkelijk bereikbaar zijn zodat je niet telkens een opstapje nodig hebt.
• Laden en kasten laat je niet openstaan.
• Gebruik nooit een keukengeiser in combinatie met een werkende dampkap.
• Als je een elektrische kookplaat hebt, zet die af vóór de gerechten effectief klaar zijn, de kookplaat blijft nog LANG warm!
  Is de kookplaat nog heet en er staat niets op? Zet er dan gewoon een grote pot met koud water op, hierdoor koelt de kookplaat snel af en kan je ongevallen voorkomen:
  Als je uitschuift en je wil je vasthouden aan de gloeiendhete kookplaat, heb je nog eens bovenop je valpartij 3de graadsverbrandingen!

Slaapkamer

• Neem rustig de tijd om evenwicht te behouden wanneer je uit bed of stoel komt. Je bloeddruk krijgt dan de tijd om zich aan te passen.
• Denk aan de schuivende tapijtjes!

Garage/bergruimte

• Gereedschap laat je niet rondslingeren en berg je onmiddellijk op na gebruik. Er wordt een stevig en stabiel stapelrek gebruikt om alles ordelijk op te bergen.
• Olie en vet op de vloer verwijder je meteen. Of je strooit er zand of zaagsel over.
• Trapladders moeten voorzichtig worden gebruikt. Zorg dat ze volledig openstaan en dat de eventuele veiligheidsklep vastgemaakt wordt. Trapladders hebben bovenaan een steun.

Tuin

• De koer en de paden in de tuin moeten regelmatig worden schoongemaakt. Natte bladeren, ijs of sneeuw vormen zeer hoge risico's op een valpartij. De paadjes moeten ook vrij zijn van putten, verhogingen en losliggende tegels.
• Op een regenput, een "beerput" ligt een stevig deksel. Indien om een of andere reden deze putten moeten worden geopend, zet dan een duidelijk signaal, zodat IEDEREEN verwittigd is.
• Tuingerief berg je ook onmiddellijk op na gebruik. Harken en spaden leg je niet neer, je stelt ze rechtop tegen de muur. De tanden van een hark zijn naar de muur gericht. Wanneer je de hark toch neerlegt, zorg dan dat de tanden de grond raken (naar beneden gericht)

Nuttige adressen

• Antigifcentrum
  J. Stallaertstraat 1 Bus 15, 1060 Brussel
  Noodnummer: 02/345.45.45
  Informatienummer: 02/345.18.18
• Rode Kruis Vlaanderen
  Vleurgatsesteenweg 98, 1050 Brussel
  Tel: 02/645.44.68
• Bejaardehulp, Kristelijke Bond van gepensioneerden
  Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen
  03/220.12.84
• Bond van Grote- en Jonge Gezinnen - grootoudersactie
  Troonstraat 125, 1050 Brussel
  Tel: 02/507.89.35
• Klachtencomité voor bejaarden
  Steenhouwersvest 14, 2000 Antwerpen
  Tel: 03/233.58.78
• Neutrale Landsbond van de derde leeftijd
  Chaleroisteenweg 45, 1060 Brussel
  Tel: 02/583.83.00
• Provinciaal Veiligheidsinstituut
  Jezusstraat 28, 2000 Antwerpen
  Tel: 03/203.42.00
• Vlaamse Federatie van Socialistische Gepensioneerden
  Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel
  Tel: 02/515.02.11

Bron: Preventie ongevallen bij ouderen in de woning, Vaste voet in huis, Rode Kruis Vlaanderen, provinciaal Veiligheidsinstituut, Stichting Consument & Veiligheid en Veilig op Leeftijd.