de tijd van toen: 70 plussers - TE BEWAREN

[jeronimo]

Van de witten en de zwarten,
Vele zwarten waren eigenlijk geen landveraders maar een gelegenheid om een trapje hoger op de maatschappelijke ladder te staan. Ze waren de schakel tussen de bezetter en de mensen.Sommigen waren echt niet te vertrouwen en gingen alles overdragen,velen zijn door hun toedoen naar de koncentratiekampen gestuurd, anderen deden het uit idealisme
hetgeen soms uit de hand liep, een familielid trok als 18 jarige naar het oostfront, toen hij na zijn gevangenisstraf bij ons bezoek kwam wees hij naar mij , ik was toen 12 jaar, gij zult binnen enkele jaren tegen de russen gaan vechten zoals ik en ja het heeft niet veel gescheeld.
Onze" zwarte"burgemeester was vader van een groot gezin en ja
hij heeft veel mensen in nood geholpen, door voorspraak van velen waaronder de vroegere burgemeester en de dokter kwam hij reeds na 14 dagen vrij, anderen kregen een straf volgens hun misdaden????.
De " witten" , ik bedoel de echte witten die dikwijls hun leven op het spel zetten om de bezetter te hinderen en om berichten door te sturen naar England, waren gewoonlijk mensen ven eer en gezag, natuurlijk hadden ze gewone mensen nodig om het veldwerk te doen.
Zo wist ik dat er in een weide naast ons, rondom beplant met hoge meidoorn, een landingsplaats was voor goederen bestemd voor de weerstand, bij ons werden de voorbereidingen gemaakt voor de lampen met karbuur (acethileen).
Na de oorlog kwam dan uit wie er de witten waren. Een garagist uit ons dorp had de ganse oorlog kunnen doorwerken omdat hij wisselstukken van de duitsers kreeg, hij liet de laatste week vóór de bevrijding zijn benzinne stelen, buren vonden hen vastgebonden op hun stoel, later wisten we dat alles geplant was met zijn medewerking.
Bij de bevrijding hebben we de "laatstedag witten" gezien, ze sloegen alles kapot, de huisraad werdt op straat gesmeten de vrouwen die wat met de duitsers te doen hadden werden de haren afgeknipt en vetes werden uitgevochten, ja de eerste dagen van de bevrijding was een echte chaos.
volgende keer weer wat anders.

[jadi]

Jeronimo,Opa Kolat,Victorine,of Ch ik keek (en kijk) graag naar de TV serie Lilly en Marleen die zich in Antwerpen afspeelde kun je dit dan een beetje vergelijken

[Opa Kolat]

Allo Jeronimo,
Don Bosco was onder de oorlog, en zelfs voor de oorlog, ook een vakschool. Alleen was er onder de oorlog geen internaat. De kamers van het internaat waren allemaal bezet door de Duitsers.
Weet gij dat de Paters moesten slapen in de kolenkelder. Er waren onder de oorlog geen kolen, en die kelders waren proper gemaakt, de muren gewit, en in die kelder stonden de bedden van de paters, omdat hun kamers in beslag genomen waren door de officieren van de Duiters.
Ik ben daar naar school gegaan tot in '46, maar gij zijt daar geweest tot in '51. Dan kunt gij nog goed "Kuifje" gekend hebben als onderwijzer. Hij woonde ook in Stokkel, en ik ben met hem bevriend geweest. Hij is trouwens onlangs overleden.
Vriendelijke groeten.

[ch]

Beste Victorina, Jadi, opa Kolat en Jeromino,

Ik heb een aantal malen enkele herinneringen van mij opgehoest.

Uiteraard heb ik dezelfde tweede-wereldoorlog meegemaakt als jullie alleen op een andere plaats.
Toch zijn er wel overeenkomsten nml onze gezamelijke vijand was Duitser.
Voor de rest zullen wij andere herinneringen hebben.
En dat is goed dacht ik.
Ik weet alleen niet ofdat het zinvol is om als "buitenlander" nog verder met jullie mee te doen.
Ik gooi het daarom eerst even in het "forum". Hoe denken jullie erover? zinvol of niet?
Mag ik dan even een antwoord? Alvast bedankt.
Jeromino ik heb al eerder een vraag aan je gesteld.
Heb je dit nog niet gelezen?

Met de hartelijke groetjes,
ch.

[jeronimo]

waarom zou dat zinloos zijn, het is zelfs interesant te kunnen lezen
wat anderen meegemaakt hebben.
Wij wachten zeker op uw belevenis.
groetjes
jeronimo

[jadi]

Ik vind het bijzonder boeiend en probeer elke dag te verhalen te lezen,en ik vind het zeker interesant.IK heb het al gezegd ik ben geboren in 1950 wat weet ik in godsnaam van de oorlog daarom stel ik ook die vragen die in mijn gedachten komen door jullie verhalen te lezen.
Maar ik krijg er jammergenoeg geen antwoord op.
Jeronimo,Opa Kolat,Victorine,Ch nog een goede avond en doe zo verder.
Groetjes Jadi

[Tilan]

Dit zongen we tijdens de oorlog (achter de rug van de vijand natuurlijk).
En met de bevrijding in het openbaar : (Jullie kunnen meezingen hoor)

It's a long way to Tipperary
It's a long way to go
It's a long way to Tipperary
To the sweetest girl I know
Goodbye Piccadilly
Farewell Leicaster Square
It's a long way to Tipprtary
But my heart's right there.

Kennen jullie het nog?
En dit:
Cheerio, Cheerio!
In Belgi[e zingen ze zo:
maak toch geen zorgen
of maak geen verdriet
Of kent ge misschien
dan de Belgen nog niet.
En ze houden van lol en plezier,
daarbij van nen grote pot bier
soms ook eens een kwakske
tot leeg is hun zakske,
zo lang blijven ze toch op zwier!

[jeronimo]

Wel jadi, ik heb niet zoveel gekeken naar lilly marleen maar dat met die stootkar en zien dat ge kon overleven ja, zo was het ongeveer,
In dien tijd was het mode van zijde kousen ( rayon), bij gebrek aan grondstof (viscose) konden de machienen niet draaien.
Die kousen hadden een donkere naad achteraan op de benen,
De oplossing voor de meisjes was; benen instrijken met een slappe oplossing van chicorei en een dun lijntje met straffe (koffie) op de kuiten.
Er waren zo veel van die vervangmiddelen, op de schoenen lag er een houten zool, eieren werden vervangen door eierpoeder, kofie werdt vervangen door "malt" (gebrande gerst),de melk had een blauwe schijn van de doping, boter was onbetaalbaar,margarine 50 gr per maand
het brood werdt gebakken met kastanjebloem en was bijna niet om eten,
bier had wel de kleur maar niet de smaak,kolen stonden op rantsoen
en bestond uit een zwarte smurrie we noemden het "slam"
De mensen gingen de spoorwegberm ondergraven, deze was gemaakt van "terril" afval van de koolmijnen en met wat hout kon men de leuvense stoof in gang houden, warmte was er wel niet veel.
op de buiten konden de mensen wel wat hout gaan sprokkelen of gingen de bomen op de steenweg en de telefoon palen afzagen.
Om dat tegen te gaan moesten we "pijlenwacht" houden, ieder huisgezin
was verantwoordelijk voor 3 genummerde palen.
Alle licht moest afgeschermd worden, zo was het 's avond echt pikke donker. De vrachtwagens als die er waren bolden op kolen of hout,
achter de kabine stond er een " kachel" die gas produceerde en moest de motor draaiende houden. de voituren draaiden op gas, op het dak lagen er twee gasflessen en rijden maar, tegen max. 50 per uur.
In school hadden we éne schijfboek van stro-papier, we schreven met een pen en inktpot. de lei deed ook nog altijd dienst.
Daar schoenen van papier en ook nog duur waren gingen we school
op klompen, wij hadden een half uur te stappen.Kleding was ook niet belangrijk we droegen immers een afzetsel van broer of zuster.
De jonge manen boven de 18 jaar moesten gaan werken in duitsland,
maar velen verstopten zich, dikwijls gebeurden er huiszoekingen en zij die niet op tijd in hun schuilplaats geraakten werden opgepakt, we zagen ze maar terug toen de oorlog gedaan was.
De goede oude tijd?????? als men de slechte tijden vergeet ja!!!!
allé tot ne volgende keer

[jadi]

Bedankt Jeronimo voor je mooie uitleg.
Mijn vader is ook weggevoerd geweest,en ondergedoken ,bij zijn 1ste verlof was hij voor 1maand thuis.Maar een slimme pief uit de buren had er met een schrijfmachiene er 11 maand van gemaakt.Mijn pa was amper 17j toen hij werd weggevoerd als oudste van het gezin.
Aten ze in de oorlog kattevlees?????En wat is waterkonijn???...
Ik heb ook nog geschreven met inkt en pen(midden in de lessenaar zat dat toen)
Als kind heb ik mijn opa zaliger nog weten klompen dragen.Mijn vaders klompen staan hier op een mooi plaatsje in den Hall,kan er niet van scheiden ook niet van zijn vlegel die hij zelf gemaakt heeft.
Ik hoop dat ik nog veel verhalen mag lezen van jullie.

[ch]

Jeronimo (3)
Mijn vorige herinnering gaf een kleine inzicht van mij tot mijn tiende jaar. Natuurlijk gebeurde er veel meer, maar dat is niet terzake.

Ik was gebleven dat mijn zusje mij kwam wekken. met “kom er gauw uit er is oorlog.” Nu had ik over een oorlog al veel gehoord op school “tijdens geschiedenis” en tijdens de mobilisatie, maar voor de rest had ik er daar totaal geen benul van. Trouwens op mijn leeftijd “10 jaar”, had ik wel andere dingen te doen dan aan oorlog te denken. Ik in ieder geval niet.

Ik stapte dus mijn bed uit “een uur of drie s’morgen” en deed mijn kleren aan. Toen ik in de kamer kwam stond de radio aan en volgde men de nieuwsberichten. Mijn zwager en één van mijn broers, zaten bij de luchtbescherming en gingen zich melden. Ik ging naar de zolder-waranda, want er was gemeld dat er geparachuteerd werd en misschien kon ik daar wat van zien. Er stonden op de daken meer mensen te kijken. Aangezien ik niets zag ben ik weer naar beneden gegaan.Ondertussen kwamen er allerlei meldingen binnen van vliegtuigen bewegingen en de vliegrichtingen.

Ik ben naar buiten gegaan en zag mijn zwager met buren bezig plakband op ruiten te plakken. Dit voor bescherming tegen de glasscherven. Mijn broer stond op een hem toegewezen standplaats met nog enkele mensen van de luchtbescherming. Die plaats was bij ons om de hoek Jan Kruyff straat/Schiedamseweg. Hun opdracht was, zo snel mogelijk hulp verlenen. Zo verliep eigelijk de eerste oorlogsdag waarbij er veel geruchten ontstonden van de oorlogshandelingen die er werden uitgevoerd.

De tweede dag moest mijn zusje, zij was 13 jaar, brood halen bij de bakker, in een winkel op de Schiedamseweg “Naast de bioscoop”. Ik moest van mijn moeder met haar mee. Toen zij binnen was bleef ik buiten voor de winkel staan. Ineens kwam er een vrachtauto vanaf de Lage Erfbrug gereden in de richting spanjaardstraat met twee militairen erop. Een militair schreeuwde: “Handen uit de zakken”. Hij maakte behoorlijke indruk, want iedereen die zich aangesproken voelde voldeed hieraan.

Even later kwam mijn zusje met het brood naar buiten, en wij brachten dit direct naar huis en gingen daarna door met onze bezigheden. Ondertussen kwamen er allerlei nieuwe geruchten in omloop zoals: er wordt vanuit ramen op onze militairen geschoten, er is een 5e colonne actief en er zijn Duitse militairen in Nederlandse uniformen gesignaleerd. Verder moesten verdachte personen “Scheveningse Schippertjes” zeggen. Volgens zeggen konden de Duitsers dit niet uitspreken.
De geruchten stroom bleef maar aanhouden en er werden zelfs huiszoekingen gedaan.

Een buurman die in de straat tegenover ons woonde, was militair, plotseling zat hij met nog een soldaat in een pakhuis onder zijn woning. Wij hebben nooit begrepen wat zij daar moesten doen.

Mijn zus was in verwachting en op 13 mei werd daar een kind geboren.
Zij woonde naast ons en mijn moeder en zus waren bij haar om haar te steunen en te zorgen dat ze niet alleen was. Ik was met mijn vriendjes op straat er was daar voldoende te zien en te horen. En de mensen wisten altijd wel iets indrukwekkends te vertellen.

Op 14 mei 1940 was het grote bombardement van Rotterdam.
Wij woonden daar ver vandaan en hebben natuurlijk op grote afstand de branden gezien en veel gehoord van de gevechten die er werden gevoerd. Ik had ook een oom in het leger en hij was geplaatst ergens in Rotterdam. Schoon familie van mijn oudste broer, die dicht bij het centrum woonden, moesten hun huis uit en kwamen bij ons in huis.
Zo snel mogelijk na de capitulatie ging een andere broer naar mijn oom “een broer van mijn vader” om tezien hoe het met hem ging.
Mijn boer kwam met de verschrikkelijkste verhalen terug van alles wat hij had gezien.

Op 15 of 16 mei bevond ik mij op de bospolderplein in een van de loopgraaf schuilkelders. Toen ik hieruit kwam zag ik mijn oom daar lopen. Het onderdeel waarbij hij was ingedeeld stond daar aangetreden. Even later werden zij afgemarcheerd naar een school in de Bruynstraat. Toevallig vlakbij ons huis. Ik ben meegelopen en mijn oom zei dat hij langs zou komen. Ik ben dat even thuis gaan zeggen. Inderdaad kwam hij een uurtje later zoals gezegd.

In onze straat woonden verschillende N.S.B.ers.
Er was een woning met 3 verdiepeningen waarbij op elke verdieping een N.S.B.er woonde.
Op een ander adres woonde iemans die was ook ergens lid van omdat z’n zoon bij de Hitler Jugend zat,
Op nog een adres woonde ook een N.S.B..er.
Eerlijkheidshalve moet ik opmerken dat wij nooit last met een van hen hebben gehad.Alleen waren er enkele problemen met die zoon.
Maar dit werd vlot opgelost. Waarschijndelijk door z’n vader.

Zodra het mogelijk was gingen mijn vriendjes en ik op “verkenning”.
Wij zouden naar de West-zeedijk gaan. Omdat we een “veilige” weg Watergeusstraat via de Ruigeplaatbrug namen kwamen we langs de Derde Schansstraat.
In deze straat staat een oude molen zonderwieken daar zagen wij een aantal mensen bij elkaar staan. Wij wilden weten wat daar te doen was.

En zowaar...daar stond onze eerste vijand. Een motor met zijspan en een echte Duitser. Wij hebben hem eens bekeken, er was niets bijzonders aan hem te zien en vervolgden daarom snel onze tocht.

Op de Westzeedijk kwamen we bij de loodsen van de N.S. Deze loodsen waarvan de ruiten kapot waren, stonden open en wij gingen daar natuurlijk binnen kijken. We keken rond en zagen enkele dozen staan met schoenen-beslag voor militairen en hoefijzers, niets bijzonders. Voor de rest stond of lag er niets van enig belang.
Tegenover deze loods stond een loods voor opslag van huiden. Ik weet niet of er huiden lagen, maar wel dat het er ontzettend stonk.
Vervolgens zijn we binnendoor via Heiman Dullaertplein over de Havenstraat richting Lager Erfbrug gelopen en via de Noord Schans terug gegaan naar huis.

Tot zover mijn verhaal en belevenis tot 16 mei 1945. Ik heb verschillende straatnamen genoemd voor mensen uit Rotterdam die dit lezen om zich eventueel te kunnen orienteren. Dit zijn mijn belevenissen van de eerste oorlogsdagen voor zover ik mij dit nog kan herinneren.

Mijn verdere planning:afl (4) 1940 tot 1943
(5) 1943 tot 1945

[VictorinaVdP]

ik zal het nooit leren
had ik alles maar eerst op klad gerschreven of met word pad maar nee ik moest het direct op nieuw antwoord zetten

nu was ik alles weer kwijt "eigen schuld dikke bult"
en nu is de rest tot morgen
victorina

[jadi]

Ch ik heb met veel aandacht je verhaal gelezen,maar waarvan is de
N.S.Ber afkorting ???
Groetjes Jadi

[jeronimo]

N.S.B. nationale socialistische beweging( denk ik toch)
En zo sukkelde de oorlog naar zijn eind, wij luisterden dagelijks naar de engelse radio. Daar hoorden we boodsschappen in codetaal maar die werd door een duitse stoorzender bijna onverstaanbaar gemaakt.
De nieuwlezer eindigde altijd met het versje; en zonder op te boffen, maar toch krijgen we ze wel, de moffen.
En wij op de speelplaats maar zingen van;
Wacht tot in de zomer getj nog niks gezien
den ingelsman zal komen mé za vliegmachien
mé chocolat en wutte bruud
dé sloage waaljen adolfken duud
amé nen ezelspuut amé nen ezelspuut.
Op zekere dag hing er iets in de lucht, er was een ijzige stilte, de trams reden niet,gene auto op de baanen vliegers waren er niet te zien.
Onze radio die alleen openstond voor het nieuws van de N I R en natuurlijk ook op de verboden zendermocht nu ne gansen dag openstaan, er zou iets gebeuren.
En ja, 's anderendaags wisten we dat de engelsen geland waren.
De spanning zat er bij de mensen wel in, 't was bang afwachtentot de bevrijding en er werden meer acties ondernomen door de witten, er was immers hulp op komst. Mensen die stock hadden^opgeslagen voor nog slechtere tijden, verkochten het op de zwarte markt, de hulp was nabij.
Het duurde dan nog een tijdje eer de geallieerden ons bereikten.
Ik weet nog goed die zondagnamiddag toen de drie eerste canadese" blindés"richting brussel reden, waarvan er ene wat verderop in brand geschoten werd. De vreugde bij de mensen kon niet op, zij die een vlag hadden werd opgehangen, ons moeder scheurde een bedlaken in drie stukken en dompelde ze in rode, gele en zwarte verf.toen we onze vlag aan 't ophangen waren passerde er nog een duitse tank en iedereen in paniek maar dekking zoeken.
Het duurde dan nog drie dagen eer het echte leger er was, ondertussen zagen we de Duitse troepen in alle richtingen , in paniek wegvluchten,
sommige eenheden waren nog met paard en kar.
De bevrijding moet ge meegemaakt hebben om er van te kunnen spreken, wat een uitgelaten vreugde hebben we dan niet gezien , er werd gedans en gefeest, de laatste flessen geuse en kriek van voor de oorlog werden boven gehaald, de vreude kon niet op.
Toen heb ik ook mijn eerste woordjes engels geleerd en zongen wij van; its a long way to tipperary
Roken deden wij lijk een turk,al bedelend vroegen wij "cigaret for papa" en wij onze zakken vol met players, lucky stike en graven a
Toen kwam er een schone tijd voor de jeugd maar dat is voor ne volgende keer.

[ch]

Jadi,
Je stelde mij een vraag wat de betekenis was van de afkorting N.S.B.

De afkoring staat voor Nationaal-Socialistische Beweging (1931-1945);
een lid van die beweging werd N.S.B.er genoemd.
Een van de oprichters was Ir. Anton Mussert. Hij is in 1945 terechtgesteld.
Er bestond voor 1945 ook nog bij de N.S.B. een W.A. (een weerafdeling hiervan).
Allen werden door de Nederlanders aangezien voor landverraders.

Tot zover, met de hartelijke groetjes, ch.

[jadi]

Ch bedankt voor de uitleg.Jeronimo de bevrijding had ik wel willen meemaken.(de rest niet)

***pcke was stuk,daardoor late reactie***