Waar vandaan: Wonen & Zorg > Preventietips > Intoxicatie door paddestoelen

Giftige kamer- en tuinplanten

Heel veel vergiftiging gebeurd door onschuldig lijkende kamerplanten. Planten die je overal ziet, kunnen ernstige intoxicatie veroorzaken.

In 1999 werd het Antigifcentrum 2.953 maal geconsulteerd voor intoxicatie met een plant en 78 % van deze oproepen betroffen jonge kinderen, in het bijzonder kinderen in de leeftijdsgroep 1-2 jaar. Alhoewel ernstige intoxicaties vrij zeldzaam zijn, is het contact met sommige planten onaangenaam, zelfs pijnlijk.

Eén van de meest courante, te mijden, kamerplant, is de Dieffenbachia. Bij het kauwen op een blad, worden de slijmvliezen intens geïrriteerd waarbij overvloedige speekselvloed, rauwe stem, moeilijkheden bij het slikken en soms zelfs ademhalingsmoeilijkheden optreden. Deze symptomen worden veroorzaakt door irriterende bestanddelen (proteolytisch enzyme, calciumoxalaatkristallen). De ervaring leert ons dat vergiftigingen veroorzaakt door Dieffenbachia vooral bij zeer jonge kinderen, tussen 6 maand en 1 jaar, voorkomen. Deze plant is best onbereikbaar voor kinderhandjes tot wanneer men kan uitleggen dat deze plant giftig is en best niet aangeraakt wordt.

De Philodendrons behoren tot dezelfde plantkundige familie van de Dieffenbachia, namelijk de aronskelkachtigen. De bladeren van sommige Philodendronsoorten bevatten oxalaatkristallen verantwoordelijk voor slijmvliesirritaties en vergelijkbaar met deze veroorzaakt door Dieffenbachia.

De groep van de Ficus (Ficus benjamina, Ficus elastica of rubberplant...) bevat veel gekende kamerplanten. Het inslikken van een stukje ficusblad veroorzaakt een beetje diarree te wijten aan de laxerende eigenschappen van het melksap. Voor ficus werd nog geen enkele ernstige vergiftiging gemeld.

De Euphorbia (wolfsmelkachtigen) vormen eveneens een grote groep binnenhuis- en tuinplanten.

Onder de kamerplanten is de Euphorbia Pulcherrima of Kerstster zeer gekend.
De rode of witte bladeren zijn buitengewoon verleidelijk. Het sap van deze plant is licht irriterend en kan een gastro-enteritis veroorzaken (braken, diarree). Het melksap van andere Euphorben dan de Kerstster irriteert meer dan dat van Euphorbia pulcherrima. De doornen van de Euphorbia Milii of Christusdoorn kan pijnlijke verwondingen veroorzaken. Wanneer het sap van de Euphorbia Lactea in contact komt met het oog dan kan een ernstige kerato-conjunctivitis optreden. Bij het snoeien of verpotten van Euphorbia dient men handschoenen te dragen en zijn ogen te beschermen.
Het is belangrijk zijn handen te wassen wanneer men in aanraking komt met het sap van Euphorbia : het irriterend effect kan enkele uren later optreden en de vorming van blaasjes kan zelfs 12 uren na de blootstelling optreden.

De kleine vruchtjes van Solanum Pseudocapsicum of het oranje-boompje zijn niet eetbaar. Ingeslikt, kunnen zij, vooral wanneer ze nog groen zijn, spijsverteringsstoornissen veroorzaken.

De planten van de grote Azalea-familie en de Rhododendrons kunnen een krachtig gif bevatten, het'grayanotoxine' dat zich in de bladeren bevindt.
Het is moeilijk te voorspellen of dit gif zich al dan niet in een bepaalde variëteit bevindt. Het is dus voorzichtiger deze plant buiten bereik van kinderen en huisdieren te plaatsen, zelfs wanneer ernstige vergiftigen zich, ten gevolge van kleine innames, nog niet hebben voorgedaan.

Maretak en Hulst gelden als traditionele eindejaarsversiering. Maretak heeft de reputatie een zeer giftige plant te zijn. In praktijk, brengt de inname van enkele bessen over het algemeen slechts een gastro-intestinale irritatie teweeg. De bessen van Hulst veroorzaken eveneens vervelende diarree bij het jonge kind.

Bloembollen van Hyacint, Tulp en Narcis worden vaak verward met uien en worden dan gebruikt in slaatjes of soep. Kort na de inname moet men braken, wat over het algemeen de ernst van de vergiftiging vermindert. Diarree en abdominale pijn vervolledigen het geheel. Het is dus af te raden bloembollen op dezelfde plaats te bewaren als uien of sjalotten.

Het water waar snijbloemen een tijdje instaan wordt verrijkt met allerlei stoffen voortkomende uit de twijgen. Er kunnen zich eveneens bacteriën ontwikkelen. Misselijkheid werd gemeld na incidentele inname van plantwater van narcissen en meiklokjes.

Vaak stelt zich bij het Antigifcentrum bij een oproep het probleem identificatie van een plant. Het is niet altijd gemakkelijk om aan de telefoon "een groene plant met kleine ovale blaadjes" te herkennen. In geval van nood moet men dan zijn licht opsteken bij een bloemist wat een aanzienlijk tijdverlies betekent. Wat dus ten alle tijde moet worden vermeden. Daarom dat Seniorennet probeert haar bezoekers de lijst te geven met giftige planten.

Wij raden u aan om de namen (indien mogelijk, de Latijnse) van uw kamerplanten te kennen. In geval van nood zal het opzoekingswerk erdoor vergemakkelijkt worden en zal men sneller kunnen handelen.

VOORAFGAANDE OPMERKINGEN

  1. Deze lijst is onvolledig. Ze somt de planten op die het meest voorkomen. In geval van intoxicatie met een plant niet vermeld op de lijst, wil niet zeggen dat ze niet giftig is; neem liever contact op met het Antigifcentrum.
  2. De planten die vetjes in de lijst voorkomen moeten als zeer giftig beschouwd worden. Waar nog kleine kinderen zijn, zou de familie best deze planten noch in huis, noch in de tuin hebben.
  3. Het is waarschijnlijk onmogelijk geen enkele giftige plant meer in de tuin te bezitten. Het beste zou zijn van jongsaf aan de (klein)kinderen te leren de planten niet aan te raken en de bessen niet aan de mond te brengen zonder advies te vragen aan een volwassen persoon.
  4. Sommige artisanale halsbanden gemaakt met granen van planten kunnen zeer giftig zijn !

LIJST VAN GIFTIGE PLANTEN

KAMERPLANTEN

1. PLANTEN WAARVAN HET SAP IRRITEREND IS VOOR HUID EN SLIJMVLIEZEN

- ALLAMANDA CATHARTICA

- ALOCASIA

- ANTHURIUM

- ARISAEMA

- BEGONIA

- CALADIUM

- CAPSICUM FRUTESCENS (Sierpeper) : het sap is sterk irriterend en de vruchten zijn giftig bij inname

- CLUSIA MAJOR

- CODIAEUM VARIEGATUM (Croton)

- DIEFFENBACHIA (Dief van Bagdad): het sap is uiterst irriterend

- EUPHORBIA MILII (Christusdoorn): het sap is uiterst irriterend

- EUPHORBIA PULCHERRIMA (Kerstster): het sap is irriterend

- EUPHORBIA LACTEA, EUPHORBIA TRIGONA en andere het sap is uiterst irriterend

- FICUS ELASTICA, FICUS BENJAMINA ....(Rubberplant) het sap is matig irriterend

- MONSTERA DELICIOSA (Gatenplant)

- NEPHTHYTIS

- PHILODENDRON

- SCHEFFLERA (Vingerboom)

- SCINDAPSUS

- SPATHIPHYLLUM

- SYNGONIUM

- XANTHOSAMA

- ZANTEDESCHIA

2. PLANTEN DIE TOXISCH ZIJN IN GEVAL VAN INNAME

- ALOE

- AMARYLLIS : heel de plant, vooral de knol

- ASCLEPIAS (Zijdeplant) : heel de plant

- AZALEA : heel de plant

- BRUNFELSIA : heel de plant

- CALLUNA VULGARIS (Heide in `t algemeen) : heel de plant

- CATHARANTUS ROSEUS (Vinca Madagascar, Maagdenpalm) heel de plant

- CLIVIA MINIATA : heel de plant, vooral de knol

- COLCHICUM BYSANTINUM (Herfsttijloos) heel de plant is zeer giftig

- CYCAS REVOLUTA

- CYCLAMEN : vooral de knol

- CYPERUS (Papyrus)

- EUONYMUS (Kardinaalsmuts) heel de plant, vooral de vruchten

- GLORIOSA SUPERBA : heel de plant is zeer toxisch

- HEDERA (Klimop) : de bladeren en de vruchten zijn toxisch

- HYDRANGEA : heel de plant

- IPOMOEA TRICOLOR : heel de plant

- JATROPHA PODAGRICA : heel de plant

- NERIUM OLEANDER : zeer giftig

- RHODODENDRON : heel de plant

- SOLANUM PSEUDOCAPSICUM (Oranjeboompje) de vruchten zijn matig giftig

TUINPLANTEN EN WILDE PLANTEN

1. PLANTEN WAARVAN SAP OF ONDERDELEN IRRITEREND ZIJN VOOR HUID EN SLIJMVLIEZEN

- AILANTHUS ALTISSIMA schors en bladeren blarenverwekkend

- ARUM MACULATUM (Aronskelk) heel de plant is sterk irriterend

- ANEMONE (Anemoon)

- ASARUM EUROPAEUM (Mansoor)

- CALLA PALUSTRIS (Slangewortel) : het sap is sterk irriterend

- CHELIDONIUM MAJUS (Stinkende gouwe) het sap is sterk irriterend, de plant is giftig

- CLEMATITIS (verschillende variëteiten) sap is blarenverwekkend

- CLEMATITIS VITALBA (Bosrank) sap is blarenverwekkend

- DAPHNE MEZEREUM (Peperboompje) bessen, schors en bladeren zijn sterk irriterend

- EUPHORBIA (Wolfsmelksoorten) sap uiterst irriterend ernstige letsels bij contact met de ogen

- GINKO BILOBA (Japanse noteboom) contact met de zaadmantel kan een hevige huidirritatie veroorzaken

- HERACLEUM MANTEGAZZIANUM (Reuzenbereklauw) het sap veroorzaakt zware brandwonden wanneer de huid aan zonlicht blootgesteld is

- HYACINTHUS ORIENTALIS (Hyacint) alle delen zijn irriterend voor de huid

- RHUS (Sumaksoorten) : het sap is sterk irriterend

- SEDUM ACRE (Muurpeper) sap irriterend voor huid en slijmvliezen

- TAMUS COMMUNIS (Spekwortel)het sap geeft hevige irritatie van huid en slijmvliezen

2. PLANTEN DIE GIFTIG ZIJN IN GEVAL VAN INNAME

- ABRUS PRECATORIUS (Paternosterboompje) vooral de zaden, frekwent in artisanale halssnoeren, zijn zeer giftig

- ACONITUM NAPELLUS (Monnikskap) alle onderdelen zijn zeer giftig

- ACONITUM VULPARIA (Gele Monnikskap) alle onderdelen zijn zeer giftig

- ACTAEA SPICATA (Christoffelkruid, Zwarte gifbes) vooral de bessen

- ADONIS VERNALIS (Voorjaarsadonis) alle onderdelen zijn zeer giftig

- AETHUSA CYNAPIUM (Hondspeterselie)alle onderdelen zijn giftig

- AESCULUS HIPPOCASTANUM (Wilde kastanje) vrucht is giftig

- ANAGYRIS FOETIDA (Stinkboom) alle onderdelen zijn giftig

- AQUILEGIA (Akelei) : vooral de zaden

- ARGEMONE MEXICANA (Duivelsvijg) : heel de plant is giftig

- ASCLEPIAS (Zijdeplant) : heel de plant is giftig

- ASPARAGUS OFFICINALE (Asperge) : vruchten

- ATROPA BELLADONA (Wolfskers) heel de plant is zeer giftig

- AUCUBA JAPONICA (Aucuba) bladeren en bessen zijn matig giftig

- AZALEA : bloemen, bladeren zijn giftig

- BERBERIS VULGARIS (Zuurbes) en andere tuinbouwvariëteiten vooral wortels de bessen zijn weinig giftig

- BRYONIA DIOICA (Heggenrank) : vooral de wortel en de bessen zijn zeer giftig

- BUXUS SEMPERVIRENS (Palmboompje) bladeren zijn zeer giftig

- CICUTA VIROSA (Waterscheerling) alle onderdelen zijn zeer giftig

- COLCHICUM AUTUMNALE (Herfsttijloos)heel de plant is zeer giftig

- CONIUM MACULATUM (Gevlekte scheerling) heel de plant is zeer giftig

- CONVALLARIA MAJALIS (Lelietje van Dalen, Meiklokje) heel de plant is giftig

- CORNUS SANGUINEA (Rode kornoeltje) de vruchten zijn matig giftig

- CORYDALIS (Holwortel) : de plant is matig giftig

- COTINUS COGGYERIA (Pruikeboom) de bladeren en de vruchten zijn giftig

- COTONEASTER (Dwergmispel) : de vruchten zijn matig giftig - CRATAEGUS (Meidoorn) : de vruchten zijn matig giftig

- CYTISUS SCOPARIUS (Brem) peulen, zaden, jonge twijgen en bladeren zijn giftig

- DATURA STRAMONIUM (Doornappel) heel de plant is zeer giftig

- DELPHINIUM AJACIS (Tuinridderspoor) vooral de zaden en de vruchten

- DELPHINIUM CONSOLIDA (Wilde ridderspoor) vooral de zaden en de vruchten

- DIGITALIS PURPUREA (Vingerhoedskruid + tuinbouwvariëteiten): heel de plant is zeer giftig

- EUONYMUS EUROPAEUS (Kardinaalsmuts) de vruchten zijn zeer giftig

- FRANGULA ALNUS (Wegedoorn, Sporkehout) : vooral de bessen

- GALANTHUS NIVALIS (Sneeuwklokje) : de knol is giftig

- HEDERA HELIX (Klimop) : bladeren en vruchten zijn giftig

- HELIOTROPIUM EUROPAEUM (Heliotroop) : heel de plant (zeldzaam bij ons)

- HELLEBORUS NIGER (Zwart nieskruid, Kerstroos) heel de plant is zeer giftig

- HYACINTHOIDES (Wilde hyacint) : de knol is giftig

- HYOSCYAMUS NIGER (Bilzekruid) : heel de plant is giftig

- HYPERICUM PERFORATUM (Sint-Janskruid) vooral bloemen en stengelbladeren

- ILEX AQUIFOLIUM (Huist): de bessen zijn matig giftig

- KALMIA (Lepelboomsoorten) bladeren, bloemen en takken zijn giftig

- LABURNUM ANAGYROIDES (Gouden Regen) heel de plant is zeer giftig

- LATHYRUS ODORATUS (Reukerwt) vooral de peulen en de zaden zijn giftig

- LIGUSTRUM OVALIFOLIUM en VULGARE (Liguster) vooral bessen en bladeren

- LINUM (Vlas, Lijnzaad) : vooral de zaden

- LOBELIA INFLATA (Gezwollen Lobelia) : heel de plant

- LONICERA (Kamperfoelie) : bessen en bladeren zijn giftig

- LUPINUS (Lupine) : vooral de zaden

- LYCIUM BARBARUM (Gewone Boksdoorn) alle onderdelen, voornamelijk de bessen

- LYCOPERSICON (Tomaat) vooral stengels en bladeren, groene tomaten

- MAHONIA AQUIFOLIUM (Mahoniestruik)de bessen zijn niet giftig

- NARCISSUS PSEUDONARCISSUS (Paasbloem) heel de plant, vooral de knol

- NERIUM OLEANDER (Oleander) : heel de plant is zeer giftig

- NICOTIANA TABACUM (Tabak) en sierlijke variëteiten: alle onderdelen behalve de rijpe zaden zijn zeer giftig

- PAPAVER (Slaapbol, Maankop, Klaproos) alle onderdelen zijn giftig, behalve de rijpe zaden

- PARIS QUADRIFOLIA (Eenbes) zeer giftig, vooral de bessen

- PHYTOLACEA AMERICANA (Karmozijnbes) alle onderdelen, vooral onrijpe bessen

- PODOPHYLLUM PELTATUM (Voetblad) : heel de plant is giftig

- POLYGONATUM MULTIFLORUM (Salomonszegel) de bessen zijn zeer giftig

- PRUNUS LAUROCERASUS (Laurierkers) : heel de plant is giftig

- PULSATILLA VULGARIS (Wildemanskruid) : heel de plant

- PYRACANTHA (Vuurdoorn) de bessen zijn matig giftig

- RANUNCULUS (Boterbloem) : heel de plant is giftig

- RHEUM (Rabarber) : de bladeren en de wortels zijn giftig

- RHODODENDRON : heel de plant is giftig

- RICINUS COMMUNIS (Wonderboom) heel de plant maar vooral de zaden, frekwent gebruikt voor artisanale halssnoeren, zijn zeer giftig

- ROBINIA PSEUDOACACIA (Witte acacia) vooral de schors, ook de bladeren en de zaden

- SALVIA (Saliesoorten) bladeren zijn weinig giftig maar kunnen problemen veroorzaken in geval van langdurig gebruik van Salie-aftreksels

- SAMBUCUS NIGRA (Vlier) onrijpe bessen zijn matig giftig

- SENECIO (Kruiskruid) : heel de plant

- SOLANUM DULCAMARA (Bitterzoet) : vooral onrijpe bessen

- SOLANUM NIGRUM (Zwarte Nachtschade) : vooral onrijpe bessen

- SOLANUM TUBEROSUM (Aardappel) bessen, bloemen, bladeren, groene knollen, scheuten zijn giftig

- SORBUS (Lijsterbes) : de bessen zijn weinig giftig

- SYMPHORICARPUS ALBUS (Sneeuwbes) geringe giftigheid van de bessen

- TAXUS BACCATA (Venijnboom) de zaden en de bladeren zijn zeer giftig

- THUYA (Levensboom) : heel de plant is giftig

- TULIPA (Tulp) : vooral de knol

- VACCINIUM ULIGINOSUM (Rijsbes) : vruchten en bladeren

- VIBURNUM (Gelderse Roos, Wollige sneeuwbal en andere gekweekte soorten) : vooral de bessen

- VISCUM ALBUM (Maretak) vooral de bladeren de bessen zijn weinig giftig

- WISTERIA SINENSIS (Blauwe Regen) vooral de peulen en de zaden zijn giftig

ENKELE POPULAIRE PLANTEN DIE MEN IN ONZE TUINEN EN PARKEN VINDT

De kleine aren van de rood-oranje bessen die in het najaar in het kreupelhout van bossen de aandacht trekken, wijzen op de aanwezigheid van de Gevlekte aronskelk (Arum maculatum). Deze bessen zijn toxisch. In het begin smaken deze zoet, maar enkele minuten na het inslikken krijgt men een pijnlijke zwelling van lippen en tong alsook een intense irritatie van het mondslijmvlies.

De rode bessen van Kamperfoelie (Lonicera sp.) worden vaak verward met aalbessen. Zij zijn niet eetbaar maar zijn niet zo toxisch als men denkt. Over de toxische bestanddelen van Kamperfoelie is nog maar weinig bekend maar toch is het raadzaam voorzichtig te zijn.

Er bestaan verschillende soorten Cotoneaster. De vruchtjes van deze wel bekende decoratieve struiken bevatten kleine hoeveelheden blauwzuurglycosiden. In praktijk, is het inslikken van enkele bessen weinig gevaarlijk en geeft dit geen ernstige symptomen.

De doppen van de Goudenregen (Laburnum sp.) lijken een beetje op boontjes. Kinderen verzamelen ze soms om etentje te spelen en lopen zo gevaar voor cytisine-vergiftiging (cytisine bevindt zich in de boontjes). De effecten van cytisine zijn vergelijkbaar met die van nicotine.
Overvloedig braken is één van de eerste symptomen van vergiftiging en dragen ertoe bij dat de ernst van de vergifting beperkt wordt. Cardiovasculaire problemen kunnen nochtans ook optreden, daarom wordt observatie van enkele uren in een ziekenhuis aangeraden.

Alle delen van de Taxus (Taxus baccata), uitgezonderd het rode vruchtvlees van het schijnvruchtje, bevatten een zeer krachtig gif, het taxine. De zwarte pit in het vruchtje bevat eveneens gif. Ernstige vergiftingen werden gemeld na inname van een aftreksel van bladeren.
Paarden zijn bijzonder gevoelig voor de giftige Taxus.

De blauwzuurglycosiden (die blauwzuur vrijgeven) die zich in de bladeren en de pitten van de vruchtjes van de Laurierkers (Prunus laurocerasus) bevinden, verklaren de giftigheid van deze plant. Er werden reeds intoxicaties gemeld bij dieren (runderen, geiten). Het vlees van rijpe vruchten is weinig toxisch.

Kinderen proeven vaak de mooie blauwe vruchtjes van Mahonia die gelukkig niet gevaarlijk zijn.
De oranje vruchtjes van de Vuurdoorn zijn zeer aanlokkelijk voor kinderen. Gelukkig geeft de inname van deze bessen enkel maar gastro-intestinale irritatie.

Vlierbessen kunnen gekookt geconsumeerd worden. Rauw werken zij laxerend en kunnen misselijkheid, braken en diarree veroorzaken.

De witte bessen van de Sneeuwbes (Symphoricarpus albus) barsten wanneer men er op drukt. Zij zijn niet eetbaar maar niettemin weinig toxisch. Wanneer grote hoeveelheden ingenomen worden, kunnen spijsverteringsstoornissen optreden.

De rode of zwarte bessen van Viburnum (de Gelderse roos, de Wollige sneeuwbal en andere gekweekte Sneeuwbalsoorten) kunnen een ernstige gastroenteritis veroorzaken.

Bron: Antigifcentrum