Waar vandaan: SOS & EHBO > EHBO > Steken en beten - tekenbeet

Steken en beten
Tekenbeet
© Rode Kruis-Vlaanderen Een tekenbeet is een kleine huidwonde veroorzaakt door een teek. Een teek is een heel kleine spinachtige parasiet die leeft in bossen, graslanden, struiken en duinen. Om zich voort te planten, heeft een teek bloed nodig. Een teek kan niet springen of vliegen, hij wacht op planten of gras. Als een dier of een mens voorbijkomt, laat de teek zich vallen en hecht zich met de monddelen vast aan de huid van zijn slachtoffer. Daarna zuigt hij zich gedurende meerdere uren tot dagen vol met bloed. Teken kunnen verschillende ziektes overbrengen. Eé ervan is de ziekte van Lyme. Hoe langer de teek op de huid blijft zitten, hoe groter het infectierisico. Daarom moet een teek zo snel mogelijk worden verwijderd, liefst binnen de 24 uur.
Wat stel je vast?
© Rode Kruis-Vlaanderen

Een tekenbeet is niet pijnlijk en wordt dan ook vaak niet opgemerkt. Na enkele uren kan de beet beginnen jeuken.

© Rode Kruis-Vlaanderen

Volgezogen met bloed is een teek ongeveer even groot als een erwt en kan je hem gemakkelijk zien. Bij mensen zit een teek bij voorkeur op het hoofd, de nek, de oksels, de knieholten, de liesstreek en de enkels. In principe kan een teek voorkomen op iedere plaats van het lichaam.

Wat doe je?
  • Verwijder de teek zo snel mogelijk. Gebruik hiervoor een speciale tekentang of een fijn pincet. Verwijder de teek niet met je vingers en duim.
  • Gebruik geen alcohol, ontsmettingsmiddel of andere producten om de teek te verdoven. Bewerk de teek niet met een brandende sigaret of lucifer. Dit verhoogt immers de kans op infectie.
  • Noteer de plaats op het lichaam en de datum waarop de teek gebeten heeft.
  • Adviseer het slachtoffer om een arts te raadplegen als er in de eerste weken na de beet een abnormale huidverandering optreedt.
  • Verwijs het slachtoffer door naar een arts of ziekenhuis:
    • bij het optreden van een abnormale huidverandering.
    • bij aanwezigheid van andere ziektetekens (bijv. koorts, gewrichtspijn).
Techniek: een teek verwijderen

Neem de teek vast met een tekentang of met een fijn pincet, zo kort mogelijk bij de huid van het slachtoffer. Knijp niet op het lichaam van de teek.

Gebruik kleine draaiende bewegingen, zodat de teek de huid moet lossen. Probeer de teek in zijn geheel te verwijderen en geen delen in de huid achter te laten. Resten van de monddelen kunnen immers aanhoudende jeuk en infectie veroorzaken.

Preventie van een tekenbeet
  • Vermijd laag struikgewas.
  • Draag kledij die het lichaam zoveel mogelijk bedekt.
  • Gebruik insectenwerende middelen die werkzaam zijn tegen teken (vraag advies aan je apotheker).
De ziekte van Lyme
De ziekte van Lyme (borreliosis) is een chronische aandoening die veroorzaakt wordt door de microbe Borrelia Burgdorferi. Teken die besmet zijn met deze microbe, kunnen ze overdragen op de mens bij het zuigen van bloed. Niet alle teken zijn besmet met deze microbe en een besmette teek draagt de microbe niet bij elke beet over op de mens. De ziekte van Lyme is in elk stadium behandelbaar.

De symptomen van de ziekte van Lyme evolueren in de tijd.
In andere regio's van de wereld kan een teek besmet zijn met andere micro-organismen. Die kunnen soms andere gevaarlijke ziektes veroorzaken. De eerste symptomen doen zich meestal pas voor als de reiziger al terug thuis is. Bij reizen informeer je je best over de mogelijke risico's in het gebied van bestemming.
Wat stel je vast?
Eerste stadium: 3 dagen tot 3 weken na de tekenbeet
  • rode ring die zich uitbreidt op de plaats van de beet
  • in het midden een blekere vlek
  • ook elders op het lichaam huidletsels
Tweede stadium: weken tot maanden na de tekenbeet
  • griepachtige symptomen
  • ernstige vermoeidheid
  • hersenvliesontsteking
  • aangezichtsverlamming
  • gewrichts- en spierpijnen
  • hartklachten
Derde stadium: maanden tot jaren na de tekenbeet
  • chronische gewrichtsaandoening
  • chronische zenuwsymptomen
  • chronische huidaandoening
Wat doe je?
  • Verwijs door naar een arts.
Bron: Help! Eerste hulp voor iedereen. 3de druk: november 2008 (bijgewerkt) - Rode Kruis Vlaanderen
Fotografie: BIVV, Corbis, Luc David, Graphic Obsession, iStock, Robert Jooris, Stockxpert, Frank Toussaint, VAD, Carl Vandervoort, Pascal Van Waeyenberghe, Rode Kruis-Vlaanderen