Waar vandaan: SOS & EHBO > EHBO > Steken en beten - slangenbeet

Steken en beten
Slangenbeet
© Rode Kruis-Vlaanderen Slangenbeten schrikken af. Nochtans verlopen de meeste slangenbeten zonder blijvende letsels. Slechts enkele soorten slangen (250 van de 2700 soorten) zijn zeer giftig en kunnen de dood van een mens veroorzaken. Kinderen zijn omwille van hun gering lichaamsgewicht gevoeliger voor slangengif dan volwassenen. Als de beet erg pijnlijk is, het lidmaat sterk zwelt en de huid verkleurt, is de kans groot dat de slang giftig is. Het slangengif bevat meestal stoffen die de cellen (en dus ook het bloed) afbreken en het hart of de zenuwen aantasten. Soms zitten er ook stoffen in die de bloeddruk verlagen.

Voor sommige slangenbeten bestaat een antigif. Dat is voorradig bij het Antigifcentrum en de reptielenafdeling van de dierentuinen.

In België en Nederland is de adder (vipera berus) de enige gifslang die in de vrije natuur voorkomt (zie foto). De ringslang (natrix natrix) en de gladde slang (coronella austriaca) zijn niet giftig. Sommige mensen houden exotische slangen in een terrarium als hobby. Soms zitten daar giftige soorten bij.
Wat stel je vast?
  • twee rijen van tandafdrukken of een paar kleine puntvormige wondjes
  • pijn
  • zwelling
    • © Rode Kruis-Vlaanderen
  • verkleuring van de huid, soms zelfs groen en purper
Algemene symptomen:
  • bloeddrukval met shock
  • misselijkheid en braken
  • dorst
  • zweten en overvloedige speekselproductie
  • gezichtsstoornissen (wazig of dubbel zicht)
  • stuipen
  • gevoelsstoornissen of verlammingen
Als je niet absoluut zeker bent welke soort gebeten heeft of als je niet weet of de slang giftig is, beschouw een slangenbeet dan altijd als ernstig.
Wat doe je?
  • Alarmeer de hulpdiensten of organiseer transport.
  • Breng het slachtoffer naar een veilige plek.
  • Vraag het slachtoffer kalm te blijven om de verspreiding van het gif te beperken.
  • Hou het lidmaat onbeweeglijk en lager dan het hart.
  • Was de wonde uit wanneer je niet snel medische hulp kan krijgen.
  • Leg een licht drukkend verband aan. Start tussen het hart en de wonde.
  • Verwijder juwelen om belemmering van de bloedtoevoer bij zwelling te vermijden.
  • Registreer de kenmerken van de slang voor latere identificatie.
Zeker niet doen bij een slangenbeet:

  • Gebruik nooit een knevel om de verspreiding van het gif te proberen tegen te houden. De kans dat nadien het lidmaat moet geamputeerd worden omwille van het afsterven van de weefsels is veel te groot.
  • Gebruik geen ijs, want dat verhoogt het plaatselijk afsterven van weefsel.
  • Kerf nooit met een mes opdat de wonde beter zou bloeden. Het vermindert de inwerking van het gif niet en verergert alleen maar de verwonding.
  • Zuig nooit met de mond of een pompje de wonde uit. De hoeveelheid gif die je daarmee kan verwijderen, is verwaarloosbaar.
Als bij een slangenbeet onmiddellijk hevige pijn en een hevige zwelling ontstaat, is het beter om de wonde niet uit te wassen en zelfs geen verband aan te leggen. Meestal is er sprake van een zeer sterk gif en elke beweging verspreidt dit nog meer.
Preventie van een slangenbeet
  • Draag gesloten schoenen en een lange broek als je wandelt in een gebied waar slangen zitten. Ga niet door hoog gras maar blijf op de paden. Gebruik een wandelstok waarmee je voor je uit op de grond tikt.
  • Til geen stenen of stukken hout op. Het zijn favoriete schuilplaatsen voor slangen.
  • Als je een slang in de natuur aantreft, daag die dan niet uit.
  • Manipuleer, vang of dood nooit slangen als je daar niet vertrouwd mee bent. Een dode slang kan in een reflex nog bijten.
  • Als je reist in een gebied met slangen, informeer je dan vooraf over de giftigheid en de beschikbare medische hulp.
Bron: Help! Eerste hulp voor iedereen. 3de druk: november 2008 (bijgewerkt) - Rode Kruis Vlaanderen
Fotografie: BIVV, Corbis, Luc David, Graphic Obsession, iStock, Robert Jooris, Stockxpert, Frank Toussaint, VAD, Carl Vandervoort, Pascal Van Waeyenberghe, Rode Kruis-Vlaanderen
Seniorennet