Waar vandaan: SOS & EHBO > EHBO > Steken en beten - eikenprocessierups

Steken en beten
Irritatie door de eikenprocessierups
De brandhaartjes blijven zeer lang actief, zelfs als de rupsen al jaren dood zijn. De nesten die vol liggen met brandhaartjes kunnen tot in september irritatie veroorzaken.

Iemand die vaak met de eikenprocessierups in aanraking komt, krijgt steeds hevigere klachten bij elk nieuw contact.
Op eikenbomen vind je in bepaalde regio's bij het begin van de zomer behaarde rupsen. Het zijn de larven van een nachtvlinder (thaumetopoea processionaria). Ze leven in grote nesten op de stam of de takken. 's Nachts gaan ze in dichte drommen (in processie) op zoek naar eikenbladeren, vandaar hun naam.

Rond eind april komen de rupsen uit de eitjes. Ze zijn dan oranje en nog niet behaard. Na enkele vervellingen krijgen ze van half mei tot juni een bruine kleur en brandhaartjes op de rug. De brandhaartjes zijn voorzien van microscopische weerhaakjes en ze dringen makkelijk in de huid, de ogen en de luchtwegen.

© Rode Kruis-Vlaanderen Ze veroorzaken na enkele uren veel irritatie en kunnen zeer ernstige ontstekingen veroorzaken die zelfs tot blindheid kunnen leiden.
Preventie van irritatie door de eikenprocessierups
  • Vermijd het risicogebied. Als dat niet kan, moet je je beschermen door het dragen van handschoenen, lange mouwen, een lange broek, een pet en een bril. Zelfs dan kan irritatie ontstaan bij het uittrekken van de kledij als er zich brandhaartjes op bevinden.
  • Droog tijdens de irritatieperiode (mei tot september) geen was buiten.
  • Was groenten uit de eigen tuin zorgvuldig.
  • Besproei enkele dagen voor het maaien de tuin met water. Zo kunnen de brandhaartjes in de grond dringen.
  • Laat kinderen niet spelen in de buurt van aangetaste eikenbomen. Je herkent die aan de kaalgevreten takken en de rupsennesten met brandhaartjes en vervellingen.
  • Verwittig de brandweer of gespecialiseerde diensten voor het verwijderen van de rupsen.
Wat stel je vast?
    Bij contact met de huid
    (binnen 8 uur na contact)
  • rode vlekken op de blootgestelde huid
  • hevige jeuk, die tot twee weken kan duren

  • Bij contact met de ogen
    (binnen 1 tot 4 uur na contact)
  • roodheid
  • tranen
  • jeuk
  • pijn

  • Bij inademen
  • niezen
  • keelpijn
  • slikstoornissen
  • ademhalingsmoeilijkheden door kramp van de luchtwegen

  • Bij inslikken
  • ontsteking mondslijmvlies
  • speekselvloed
  • braken
  • buikpijn

  • Algemene reacties
  • rode vlekken
  • zweten
  • zwelling van mond en keel
  • ademhalingsmoeilijkheden
  • bloeddrukdaling
  • bewusteloosheid
Wat doe je?
  • Krab of wrijf niet na contact met de rupsenharen. Spoel de huid of de ogen een eerste maal met water.
  • Neem een douche en trek andere kledij aan. Ook in je haren kunnen brandhaartjes achterblijven.
  • Trek handschoenen aan om de uitgetrokken kledij zo warm mogelijk te wassen. Droog ze in de droogkast.
  • Gebruik een jeukwerende crème of lotion.
  • Verwijs door naar een oogarts bij letsels aan de ogen. Alle brandhaartjes moeten verwijderd worden en dat is meestal niet mogelijk met eenvoudig spoelen.
  • Verwijs door naar een arts bij ernstige klachten.
  • Alarmeer de hulpdiensten als het slachtoffer ook verschillende algemene reacties vertoont.
© Rode Kruis-Vlaanderen
Bron: Help! Eerste hulp voor iedereen. 3de druk: november 2008 (bijgewerkt) - Rode Kruis Vlaanderen
Fotografie: BIVV, Corbis, Luc David, Graphic Obsession, iStock, Robert Jooris, Stockxpert, Frank Toussaint, VAD, Carl Vandervoort, Pascal Van Waeyenberghe, Rode Kruis-Vlaanderen