Waar vandaan: SOS & EHBO > EHBO > Ledematen - ontwrichting

Ledematen
Ontwrichting
Wanneer twee botuiteinden die samenkomen in een gewricht ten opzichte van elkaar verschuiven, spreken we van een ontwrichting. Bij een ontwrichting wordt het gewrichtskapsel beschadigd en scheuren de gewrichtsbanden. Het gewricht vertoont een vervormde, dwangmatige stand.

© Rode Kruis-Vlaanderen Een ontwrichting wordt veroorzaakt door direct geweld van buitenuit (een slag, stoot of val) of door een inwerkende kracht van binnenuit (verdraaiing van het lidmaat). Door zwelling van de omliggende weefsels kunnen bloedvaten en zenuwen gekneld of beschadigd raken, zodat onherstelbare schade ontstaat. Als er bij de ontwrichting een wonde ontstaat, spreken we van een open ontwrichting.
Wat stel je vast?
Als eerstehulpverlener is het moeilijk om een verschil te zien tussen breuken en ontwrichtingen. De eerste hulp bij beide letsels is daardoor analoog. Ga bij twijfel uit van de ergste veronderstelling.
  • hevige pijn ter hoogte van het gewricht
  • abnormale stand van het lidmaat of gewricht
  • zwelling
  • bloeding
  • blauwverkleuring
  • abnormale (on)beweeglijkheid van het lidmaat
  • zichtbare botfragmenten
© Rode Kruis-Vlaanderen
Wat doe je?
  • Trek nooit een ontwricht lidmaat terug in zijn oorspronkelijke stand, maar laat dit over aan professionele hulp.
    • © Rode Kruis-Vlaanderen
  • Koel het letsel af met ijs. Hou tijdens het afkoelen het ijs niet rechtstreeks tegen de huid. Wikkel er eerst een handdoek of andere doek rond. Als er geen ijs is, kan je ook een koelzakje gebruiken.
  • Doe dit maximaal 20 minuten.
  • Beweeg het getroffen lidmaat zo weinig mogelijk.
    • Vraag het slachtoffer om zelf de arm, hand of schouder stil te houden tegen de borst.
    • Laat het slachtoffer niet op een gekwetst been of pijnlijke voet steunen.
  • Verwijs door naar een arts.
Breng een koelzakje nooit rechtstreeks op de huid aan, maar leg er een doek tussen (handdoek of papieren doekje). Er bestaan ook speciale hoezen om een koelzakje in te steken vooraleer het op de huid gelegd wordt.
© Rode Kruis-Vlaanderen
Bron: Help! Eerste hulp voor iedereen. 3de druk: november 2008 (bijgewerkt) - Rode Kruis Vlaanderen
Fotografie: BIVV, Corbis, Luc David, Graphic Obsession, iStock, Robert Jooris, Stockxpert, Frank Toussaint, VAD, Carl Vandervoort, Pascal Van Waeyenberghe, Rode Kruis-Vlaanderen
Seniorennet