Het bloed brengt vocht, zuurstof en voedingsstoffen (zoals calcium, natrium en kalium) naar de spiercellen. Om goed te kunnen samentrekken, hebben de spieren hiervan een juiste hoeveelheid nodig. Als er te weinig zuurstof beschikbaar is, kan een spier haar energie halen uit andere voedingsstoffen. Maar dan wordt er melkzuur geproduceerd, wat de oorzaak is van spierstijfheid.

Een normale samentrekking van een spier is niet pijnlijk. Toch kan een spier plots, langdurig of onwillekeurig in een samengetrokken toestand komen, een pijnlijke spierkramp. Dit kan ontstaan door een plotse hevige beweging, onvoldoende bloedtoevoer of vochttekort in de spieren, voedingsstoornissen of overdreven prikkeling (tetanus, epilepsie, elektrocutie, spasticiteit).