Een hoofdletsel is een letsel waarbij er mogelijk schade is aan de schedel en/of de schedelinhoud. Bij elk hoofdletsel is er gevaar voor beschadiging van de hersenen, ook al zijn er geen huidwonden of letsels aan de schedel zelf. Hoofdletsels zijn het gevolg van een direct contact van het hoofd met een voorwerp of van een plotse en hevige versnelling of vertraging van het lichaam, zoals bij een auto-ongeval of een val van de trap. Deze letsels zijn gevaarlijk, want ze kunnen verlamming veroorzaken.

Elk bot kan breken, dus ook de beenderen van de schedel. Hiervoor is meestal een grote kracht nodig. Bij een breuk aan het hoofd kunnen er ernstige inwendige letsels aanwezig zijn.

Een hersenletsel ontstaat door een hevige kracht die inwerkt op de schedel. Door het letsel raakt de werking van de hersenen ernstig ontregeld.

Door een slag tegen het hoofd kunnen de hersenen als het ware dooreen geschud worden. Daardoor is de normale werking van de hersenen kortstondig verstoord. In dat geval spreekt men van een hersenschudding.

Een whiplash (zweepslag) is een letsel dat ontstaat als het hoofd bij een ongeval een sterke voor-achterwaartse beweging maakt. Dit letsel komt vaak voor bij slachtoffers die in een wagen zitten en achteraan worden aangereden. Het slachtoffer ziet het ongeval niet aankomen en heeft dus niet de kans om in een refl ex de halsspieren aan te spannen. Bij een whiplash zijn er geen breuken of ontwrichtingen van de halswervels. Gewrichtsbanden en tussenwervelschijven kunnen wel beschadigd zijn, net als het ruggenmerg, de spieren, de bloedvaten en de zenuwen in de halsstreek.

Whiplash-klachten evolueren gemakkelijk naar chronische klachten, ook al is het soms moeilijk of onmogelijk om letsels aan te tonen. Daardoor ontstaan dikwijls verzekeringsproblemen en stuit een slachtoffer met whiplash soms op onbegrip uit zijn omgeving.