Waar vandaan: SOS & EHBO > EHBO > Hoofd en hals - hersenvliesontsteking

Hoofd en hals
© Rode Kruis-Vlaanderen
Hersenvliesontsteking
De hersenen en het ruggenmerg zijn omgeven door de hersenvliezen en vocht. Verschillende micro-organismen kunnen in dit vocht ontwikkelen en een hersenvliesontsteking (meningitis) doen ontstaan. Sommige vormen van meningitis zijn zeer besmettelijk.

De zwelling die bij meningitis ontstaat, drukt op het weke hersenweefsel. De infectie zorgt voor het afsterven van hersencellen en kan belangrijke schade veroorzaken (blindheid, gehoor- en spraakproblemen, geheugenverlies, leermoeilijkheden, karakterveranderingen, epilepsie). De infectie van de hersenvliezen kan uitbreiden naar het hersenweefsel zelf (encefalitis) of zich via de bloedbaan naar het hele lichaam verspreiden (septicemie).

De meest voorkomende vorm is de virale meningitis die ontstaat als een virus via de mond of de neus de hersenen bereikt en de afweerreactie van het lichaam onvoldoende is. Bacteriƫle meningitis is minder frequent, maar is levensbedreigend. De snelheid waarmee de behandeling wordt gestart, is bepalend voor het succes.
Wat stel je vast?
  • plotse, zeer hoge koorts
  • hevige hoofdpijn
  • nekstijfheid: het slachtoffer kan zijn kin niet meer naar de borst brengen
  • misselijkheid en braken
  • als de ontsteking door bepaalde microorganismen veroorzaakt wordt, zie je rode of purperen huidvlekjes. Als je een drinkglas op de vlekjes drukt, merk je dat je de kleur niet kan wegdrukken
  • lusteloosheid, sufheid, algemene toestand die zeer snel verslechtert
  • stuipen

  • Soms heeft het slachtoffer de dagen voordien griepachtige symptomen gehad of een oor- of sinusinfectie.
Wat doe je?
    Als je meningitis vermoedt, is snel medisch ingrijpen nodig. Als meningitis wordt vastgesteld, is een ziekenhuisopname noodzakelijk.
  • Meet de lichaamstemperatuur van het slachtoffer.
  • Geef een koortswerend middel (op basis van paracetamol bijv. Dafalgan) als de koorts hoger is dan 38,5°C.
  • Laat het slachtoffer voldoende drinken (urine mag niet donker verkleuren).
  • Hou het slachtoffer in bed.
  • Hou het slachtoffer geïsoleerd van anderen (kinderen, familieleden).
Preventie van hersenvliesontsteking
  • Tegen sommige vormen van meningitis is vaccinatie mogelijk. Vaccinatie is sterk aanbevolen bij jonge kinderen en reizigers in risicogebieden. Je kan geen natuurlijke immuniteit opbouwen tegen de ziekte. Vraag advies aan je huisarts of de kinderarts.
  • Soms wordt preventief antibiotica gegeven aan personen die nauw contact hadden met het slachtoffer (huisgenoten, vrienden op school, personen die in dezelfde kamer slapen als het slachtoffer of die samen met hem eten). Het kan gebeuren dat jonge kinderen, ook al was er geen nauw contact met het slachtoffer, toch antibiotica krijgen als er verschillende gevallen van meningitis zijn.
Bron: Help! Eerste hulp voor iedereen. 3de druk: november 2008 (bijgewerkt) - Rode Kruis Vlaanderen
Fotografie: BIVV, Corbis, Luc David, Graphic Obsession, iStock, Robert Jooris, Stockxpert, Frank Toussaint, VAD, Carl Vandervoort, Pascal Van Waeyenberghe, Rode Kruis-Vlaanderen