Waar vandaan: Juridisch advies > Is architect aansprakelijk voor gebrekkig bouwdossier?
Is architect aansprakelijk voor gebrekkig bouwdossier?
Juridisch advies
< Vorige | Archief | Volgende > |
U vraagt aan een architect om een
volledig bouwdossier samen te stellen voor verbouwingswerken aan een oude
woning. Na het indienen van dit dossier blijkt de gemeente geen bouwvergunning
te willen geven. U vindt dat uw architect hier aansprakelijk voor is omdat u
vindt dat het bouwdossier dat de architect opstelde niet nauwkeurig was en
fouten bevatte. Heeft u een been om op te staan?
Artikels 1382 en 1383 BW
De artikels 1382 en volgende van ons Burgerlijk Wetboek
stellen dat elke daad van de mens waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt,
verplicht de schuldige persoon om de opgelopen schade te vergoeden. Bovendien
is elk persoon aansprakelijk voor de schade welke hij door zijn daad heeft
veroorzaakt, maar ook voor de schade welke ontstond door zijn nalatigheid of
onvoorzichtigheid. Kortom betekent dit dus dat diegene die door zijn fout of
nalatigheid aan iemand anders schade toebrengt, deze schade zal moeten
vergoeden.
Een "fout" kan
gedefinieerd worden als een daad die een normaal voorzichtig en maatschappelijk
bewuste burger in dezelfde omstandigheden geplaatst, niet zou gesteld hebben.
Een fout maken kan een inbreuk uitmaken op één of andere wetgeving, maar het
kan ook een inbreuk zijn op de "algemene zorgvuldigheidsnorm". In dit laatste
geval wordt er nagegaan hoe iemand anders (een normaal voorzichtig en redelijk
mens) in dezelfde feitelijke omstandigheden zou handelen (het zogenaamde
principe van een "goede huisvader"). Toch moet men hier opmerken dat ook een
"normaal voorzichtig en redelijk mens" niet onfeilbaar is en zich dus ook kan
vergissen of fouten maken en hierdoor schade kan toebrengen.
Daarnaast is het van belang dat deze "normale
voorzichtige en redelijke persoon" zich eveneens bevindt in dezelfde feitelijke
omstandigheden. Indien uit het onderzoek van de zaak blijkt dat een normaal
voorzichtig en redelijk mens anders zou hebben gereageerd in dezelfde
feitelijke omstandigheden, dan kan er aangenomen worden dat de persoon die
wordt aangesproken in verband met de schade, effectief ook de "algemene
zorgvuldigheidsnorm" heeft overschreden. Doch er kan hier door de aangesproken
persoon ook nog steeds beroep gedaan worden op een "rechtvaardigingsgrond"(bv
overmacht of de fout van het slachtoffer zelf). Lukt dit dan zal de
aangesprokene toch geen fout hebben gemaakt, ondanks het feit dat de algemene
zorgvuldigheidsnorm overschreden werd.
Opdat er sprake
kan zijn van deze "foutaansprakelijkheid" moet er aan drie voorwaarden worden
voldaan. In de eerste plaats moet er "schade" zijn. Deze schade moet het gevolg
zijn van een effectieve fout en bovendien moet er een oorzakelijk verband
bestaan tussen deze schade en de fout. Met "oorzakelijk verband" bedoelt men
hier dat de schade niet zou ontstaan zijn zonder de fout.
Concreet
houdt dit alles in dat er een daad
moet verricht worden door de mens die door zijn schuld schade meebrengt voor
het slachtoffer. Bij het beoordelen van deze daad, wordt steeds uitgegaan van
het "algemene zorgvuldigheidsprincipe". Dit betekent datgene wat een andere
normale, vooruitziende en voorzichtige persoon zou doen indien hij in dezelfde
omstandigheden zou geplaatst worden. Wat dus de "goede huisvader" zou doen!
Wat in de praktijk?
Architect
Jan krijgt de opdracht van Marcel om een bouwdossier samen te stellen en een
stedenbouwkundige vergunning aan te vragen voor de renovatie van een bestaande
woning.
Marcel
start met de werken, maar na enige tijd verplicht de gemeente hem de werken
stil te leggen. Het blijkt dat de verrichte werken niet overeenstemmen met de
vergunning en met het bouwaanvraagdossier ingediend door architect Jan.
Er komt
maar geen schot in de zaak en uiteindelijk beslist Marcel om de woning volledig
af te breken en een nieuwe te bouwen met een volledig nieuw
bouwaanvraagdossier.
Maar hij
eist hier eerst een schadevergoeding, zowel van de gemeente als van architect
Jan.
Hij baseert
zich hiervoor op artikel 1382 BW.
Uit
onderzoek van dit dossier blijkt dat er complete verwarring was betreffende een
onzorgvuldig samengesteld bouwdossier van architect Jan. Zo kwam de
beschrijvende nota en het bouwplan niet overeen, bevatte het dossier verouderde
kadastrale gegevens, er werden verkeerde maataanduidingen gebruikt, het
bouwplan was niet precies enz...
In deze
gegeven omstandigheden beslist de rechter dat architect Jan hier effectief een
slecht bouwdossier heeft overgemaakt aan de gemeente. Jan is contractueel
aansprakelijk ten opzichte van zijn bouwheer Marcel voor het indienen van een
onzorgvuldig en verwarrend bouwdossier volgens de rechter. De rechter spreekt
hier van een "contractuele aansprakelijkheid" omdat er tussen de architect en
de bouwheer Marcel een contract tot stand is gekomen (een
architectenovereenkomst) waardoor Jan gehouden is aan contractuele
verplichtgingen.
Maar...anderzijds
oordeelt de rechter dat ook de gemeente niet vrijuit gaat! Zij is volgens de
rechter buitencontractueel aansprakelijk (op basis dus van artikel 1382 BW) ten
opzichte van bouwheer Marcel. De gemeente zag in dat ze te maken kreeg met een
bouwdossier dat onzorgvuldig en verwarrend was; zij had daarom op zijn minst
moeten informeren wat nu de juiste bedoelingen van het bouwdossier waren. Zij
had dus moeten achterhalen wat de precieze bedoeling was van de bouwwerken:
instandhoudingswerken, renovaties, nieuwe werken?? Door het stopzetten van de
werken kon de gemeente volgens de rechter haar fout niet rechtzetten!
De rechter
meent dat de gemeente zich niet gedragen heeft als een vooruitziende,
voorzichtige gemeente dit wel zou moeten doen en dit door haar
onderzoeksverplichting met de voeten te treden. Zij heeft dus een inbreuk
gepleegd op de algemene zorgvuldigheidsnorm.
Om deze
redenen concludeert de rechter dat zowel architect Jan als de gemeente een fout
hebben gemaakt en aansprakelijk zijn voor de schade die Marcel lijdt.
De rechter
verdeelt de aansprakelijkheid tussen de gemeente en Jan en zij staan elk in
voor de helft van de schade van Marcel. De fout van zowel architect Jan als van
de gemeente staan in oorzakelijk verband met de schade van Marcel.
Daar Marcel
zijn volledig oorspronkelijk bouwwerk heeft afgebroken wegens de te hoge
problemen met het bouwdossier, spreekt het volgens de rechter voor zich dat hij
recht heeft op een schadevergoeding. Door de fout van architect Jan en de
gemeente, is hij overgegaan tot een volledige nieuwbouw. Jan en de gemeente
moeten in solidum een schadevergoeding van 100.000 euro betalen aan Marcel, te
vermeerderen met de intresten.
Besluit
In deze
zaak krijgt architect Jan dus ongelijk, maar wordt ook een fout ten laste van
de gemeente gelegd. Merken we op dat in dergelijke zaken alle juiste feiten en
omstandigheden door de rechter nagegaan worden vooraleer hij tot een beslissing
komt. Het is best mogelijk dat een klein detail of ietwat andere omstandigheden,
een heel ander licht op de zaak werpen.
Het is aan
de rechter om de juiste feiten te interpreteren en hoe hij dit zal doen is
moeilijk vooraf te voorspellen.
Solange Tastenoye