Waar vandaan: Geld & Werk > Pensioen > Uw rustpensioen aanvragen
Uw rustpensioen aanvragen
 |
Inhoud:
1. Vanaf wanneer kunt u met pensioen ?
2. Is het ene ogenblik beter dan het andere
om met pensioen te gaan ?
3. Vanaf wanneer kunt u uw rustpensioen aanvragen
?
4. Wanneer moet u als werknemer uw werk opzeggen
?
5. Waar moet u terecht met uw pensioenaanvraag
?
6. Welke bijkomende inlichtingen kan men u
vragen ?
7. Wanneer meldt men u hoeveel effectief zal
worden uitgekeerd ?
8. Wie kan u helpen om de berekening te checken
?
9. Wanneer worden de rustpensioenen uitbetaald
?
10. U WORDT ONTSLAGEN !
In dit artikel richten we ons tot werknemers en zelfstandigen die over afzienbare tijd met pensioen willen gaan en die met allerlei vragen van praktische aard zitten : moet ik dat aanvragen en zo ja waar en wanneer doe ik dat het best, welke paperassen moet ik allemaal meenemen…
André O. is 60 jaar geworden op 21/8/2000 en is, nadat hij lange tijd als werknemer maar ook een paar jaar als zelfstandige had gewerkt, sinds 1/9/2000 met pensioen. Hij wist ons van naaldje tot draadje te vertellen hoe de hele procedure om zijn rustpensioen aan te vragen is verlopen. Dankzij zijn verhaal kunnen we u geruststellen : als u de zaak tijdig aanpakt, is dat veelal een fluitje van een cent.
1 Vanaf wanneer
kunt u met pensioen ?
Als u de aanvraag tijdig hebt gedaan (zie vraag 3), kan
het pensioen ten vroegste ingaan vanaf de 1ste van de maand
ná die waarin u de normale pensioenleeftijd hebt bereikt
of de leeftijd waarop u vervroegd met pensioen kunt.
- De normale pensioenleeftijd is bij wet vastgelegd op 65 jaar – behalve voor de klassieke uitzonderingen (mijnwerkers, vliegend personeel…). Voor vrouwen geldt tot 2009 deze overgangsregeling : zij kunnen met pensioen vanaf 62 jaar als hun pensioen ingaat in 2000, 2001 of 2002, vanaf 63 jaar als het ingaat in 2003, 2004 of 2005, en vanaf 64 jaar als het ingaat in 2006, 2007 of 2008. Let wel : het is niet omdat u de normale pensioenleeftijd bereikt dat uw recht op een rustpensioen automatisch wordt onderzocht. Dat is alleen zo voor wie van een sociale uitkering leeft en de leeftijd van 65 jaar bereikt en voor mijnwerkers met een invaliditeitsuitkering. Alle anderen moeten een aanvraag doen.
- Tenzij u met brugpensioen bent gegaan, kunt u desgewenst vervroegd met pensioen gaan. De vroegst mogelijke leeftijd is 60 jaar, zowel voor mannen als voor vrouwen. Absolute voorwaarde is wel dat u qua jaren beroepsloopbaan aan het vereiste minimumaantal komt. Goed om te weten : voor die loopbaan tellen ook de zogenoemde gelijkgestelde dagen mee, dus die waarop u in werkelijkheid geen beroepsactiviteit hebt uitgeoefend maar toch ermee worden gelijkgesteld (bijv. periode van werkloosheid). Dat minimum bedraagt 26 jaar in 2000, 28 jaar in 2001, 30 jaar in 2002, 32 jaar in 2003, 34 jaar in 2004, en 35 jaar vanaf 2005. André O., die 60 was geworden op 21/8/2000 en die 31 jaar als werknemer had gewerkt en 6 jaar als zelfstandige, kon zijn vervroegd pensioen dus ten vroegste laten ingaan op 1/9/2000. Let op ! Zelfstandigen, en alleen zij, moeten voor elk jaar dat ze vóór hun normale pensioenleeftijd met pensioen gaan, 5 % van hun pensioen inleveren. Daardoor zal André O. in totaal 25 % van zijn zelfstandigenpensioen verliezen.
2 Is het ene ogenblik beter dan het andere om met pensioen te gaan ?
- Niet zelden bent u "gedwongen" om met pensioen te
gaan omdat u niet zonder inkomen wilt vallen :
- uw werkgever heeft u ontslagen : als u tegen het einde van de opzeggingsperiode de normale of de vervroegde pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt, kunt u uw pensioen meteen laten ingaan vanaf de 1ste van de eerstvolgende maand;
- u trok een sociale uitkering zoals een werkloosheidsuitkering, een brugpensioen… : aangezien dat onherroepelijk een einde neemt wanneer u de normale pensioengerechtigde leeftijd bereikt, gaat uw pensioen de daaropvolgende maand automatisch in.
- Soms echter kunt u, zoals André O., zelf bepalen
wanneer u met pensioen wilt. En dan is het goed om te weten
dat het voor het bedrag van uw rustpensioen financieel voordeliger
kan zijn om uw pensioen bij het begin van het jaar te laten
ingaan dan op het einde. Het jaar waarin uw pensioen ingaat,
telt immers sowieso niet mee in uw beroepsloopbaan en uw
beroepsinkomsten van dat jaar hebben dan ook geen enkele
invloed op het uiteindelijke pensioenbedrag.
Een voorbeeld
Mark was 65 op 12/11/2000. Toen hij op 1/12/2000 met pensioen ging, kwam hij voor de berekening van zijn pensioen aan een beroepsloopbaan van 42 jaar (van 1958 tot en met 1999; 2000 telde niet mee), wat hem een pensioen opleverde van 595 740 fr. bruto per jaar. Als hij zijn pensioen echter een maand had uitgesteld en tot 1/1/2001 had gewacht, zou hij aan een beroepsloopbaan van 43 jaar zijn gekomen (2000 had dan wel meegeteld, maar niet 2001), en dan zou hij op jaarbasis 18 800 fr. extra pensioen hebben kunnen binnenrijven.
De redenering gaat zelfs op voor iemand met een "volledige loopbaan" (dus het maximumaantal jaren beroepsloopbaan dat in de berekening kan meetellen) : normaal leidt het immers tot een iets groter pensioenbedrag als men een jaar op het einde van de loopbaan laat meetellen en ter compensatie een bij het begin laat vallen. Terloops : wie zijn pensioen in december laat ingaan, zal aan het pensioenbedrag van die maand om fiscale redenen in heel wat gevallen uiteindelijk veel minder overhouden dan aan het pensioenbedrag van de daaropvolgende maanden.
3 Vanaf wanneer kunt u uw rustpensioen aanvragen ?
- U moet de aanvraag ten vroegste een jaar vóór de
datum van de geplande pensionering doen, en uiterlijk de
maand ervóór. Let op ! In dat laatste geval bestaat wel
het gevaar dat u wat op uw centen moet wachten : zie vraag
7.
André O. heeft er dus duidelijk geen gras over laten groeien : hij startte de procedure bijna 9 maanden vooraf. - Als u de aanvraag tot ná uw normale pensioenleeftijd uitstelt, zal de uitkering hoe dan ook niet met terugwerkende kracht worden toegekend : uw pensioen kan dan ten vroegste ingaan in de maand ná die van de aanvraag.
- Let wel : het is niet omdat u uw pensioen hebt aangevraagd
dat u daarna ook verplicht bent om het te nemen. U kunt
uw aanvraag intrekken en later desgewenst een nieuwe indienen.
Anderzijds is het ook mogelijk om alleen een raming te vragen van het pensioen waar u op dat ogenblik al aanspraak op kunt maken. Dat kunt u wel ten vroegste 5 jaar vóór de vervroegde of de normale pensioenleeftijd, dus zeker niet vóór uw 55ste. De gemeentelijke administratie beschikt daarvoor over speciale formulieren, die ze ingevuld aan de Infodienst Pensioenen bezorgt.
4 Wanneer moet u als werknemer uw werk opzeggen ?
Er komt niet automatisch een einde aan uw arbeidsovereenkomst wanneer u de normale pensioenleeftijd bereikt. Uw contract blijft doorlopen zolang u niet wordt ontslagen of zelf uw ontslag geeft. Voor het ontslag door de werkgever verwijzen we naar bijgaand kaderstukje. Voor wie daarentegen zelf opstapt, hebben we twee bemerkingen :
- Als u een goede relatie hebt met uw werkgever, is het niet uitgesloten om in onderling overleg een einde te maken aan uw arbeidsovereenkomst wanneer u dat het best uitkomt. Laat dat liefst wel schriftelijk vastleggen.
- In andere gevallen kunt u zodra u de 60 nadert,
gebruik maken van een verkorte opzeggingstermijn mits die
ten vroegste verstrijkt op de eerste dag van de maand ná
die waarin u 60 bent geworden. Die termijn bedraagt :
- 3 maanden als u in het bedrijf al een anciënniteit hebt van ten minste 5 jaar;
- en anders 1,5 maand.
Let op ! Een ontslag per aangetekende brief gaat pas in de derde werkdag ná de datum van de verzending.
5 Waar moet u terecht met uw pensioenaanvraag ?
- Het is het eenvoudigst om, zoals André O., naar
de gemeentelijke administratie van uw woonplaats te gaan.
Al wat u nodig hebt, is uw identiteitskaart en die van uw
huwelijkspartner als u getrouwd bent. De gemeenteambtenaar
zal een formulier invullen op uw naam en de aanvraag in
een gemeentelijk register opnemen. U krijgt dan een ontvangstbewijs
mee, met de datum van de aanvraag, en de gemeente zorgt
ervoor dat uw aanvraag terechtkomt, d.w.z. bij de RVP voor
een pensioen als werknemer en het RSVZ voor een pensioen
als zelfstandige.
De aanvraag is louter een formaliteit. Meer dan een aantal identiteitsgegevens en het antwoord op enkele eenvoudige vragen zijn niet nodig (bijv. wilt u een rust- of een overlevingspensioen ingaan...).
Hebt u een gemengde loopbaan achter de rug omdat u bijv. zowel werknemer als zelfstandige bent geweest, dan volstaat ook één enkele aanvraag, gewoon met de vermelding in welke stelsels u allemaal een pensioen wilt. Het verloop van uw beroepsloopbaan hoeft u evenmin uit de doeken te doen, en ook bewijsstukken moet u niet overleggen. In principe beschikken de pensioeninstanties immers zelf over alle nodige gegevens. - Het staat u vrij om u rechtstreeks te wenden tot de RVT en/of het RSVZ, op hun hoofdzetel in Brussel of in een regionaal bureau. Ook in dat geval wordt een eenvoudig formulier ingevuld, en krijgt u een ontvangstbewijs.
6 Welke bijkomende inlichtingen kan men u vragen ?
Zowel de RVP als het RSVZ vragen achteraf soms meer inlichtingen. Dat kan bijvoorbeeld gaan over
- de verdere uitoefening van een beroepsactiviteit door u of door uw huwelijkspartner na de pensionering;
- de sociale uitkeringen waarop u of uw huwelijkspartner recht heeft;
- het pensioen dat u of uw huwelijkspartner reeds trekt;
- uw dienstplicht.
7 Wanneer meldt men u hoeveel effectief zal worden uitgekeerd ?
- In principe moet u hooguit vier maanden nadat u uw aanvraag hebt ingediend, uitsluitsel krijgen. Van de RVP kreeg André O. reeds op 1/2/2000 bericht. Bij het RSVZ sleepte dat aan tot 29/7/2000, maar die vertraging was aan André zelf te wijten : hij had op een gegeven ogenblik zijn aanvraag voor een zelfstandigenpensioen ingetrokken (wat hem deed twijfelen, was het verlies van 25 % ervan; zie vraag 1), en was daar enige tijd later weer op teruggekomen. Let op ! Stel dat u uw pensioen pas aanvraagt op slechts twee maanden van uw geplande pensioneringsdatum : als de beslissing dan vier maanden op zich laat wachten, zullen de eerste pensioen-bedragen niet meer tijdig worden uitbetaald. Uiteraard krijgt u de verschuldigde sommen achteraf wel, maar ondertussen hebt u het wel enige tijd zonder inkomen moeten stellen.
- Alleen als u de zaak bijzonder tijdig hebt aangepakt en de aanvraag hebt gedaan méér dan negen maanden vóór u effectief met pensioen wil, kan uw geduld langer op de proef worden gesteld : in het slechtste geval volgt de beslissing pas acht maanden later.
8 Wie kan u helpen om de berekening te checken ?
De berekening lijkt misschien erg ingewikkeld, maar zowel de RVP als het RSVZ tonen voor elk jaar van uw beroepsloopbaan dat in aanmerking komt voor de berekening van het rustpensioen, aan met welke cijfers ze rekening hebben gehouden en lichten de manier van berekenen toe. Hierboven vindt u ter illustratie een uittreksel uit een berekeningsblad van de RVP. Of u kunt het artikel weer opdiepen dat wij hebben gepubliceerd in B&R 136 van december 1997 (berekeningsprincipes nog geldig).
- Als u de logica ervan niet meteen inziet, kunt u altijd inlichtingen inwinnen op het regionaal bureau van de RVP of het RSVZ (adres terug te vinden op de beslissing van de toekenning). Normaal kunt u er elke werkdag terecht, en vaak zijn er ook maandelijks spreekuren op de gemeentelijke administraties. De Federatie van Bruggepensioneerden en Gepensioneerden geeft eveneens alle mogelijke toelichtingen aan haar leden (02-514 14 44; lidgeld : 1 000 fr.).
- Mocht u niet akkoord gaan, dan hebt u vanaf de officiële mededeling drie maanden om te reageren via een verzoekschrift bij de arbeidsrechtbank.
9 Wanneer worden de rustpensioenen uitbetaald ?
- In principe worden rustpensioenen met een postassignatie uitbetaald : rond de 6de van de maand voor een pensioen "tegen het tarief als alleenstaande", en anders rond de 14de.
- Krijgt u het geld liever op uw bankrekening, dan moet u bij uw bank een speciaal formulier gaan invullen (met uw identiteitskaart en de officiële beslissing van de toekenning van het pensioen). In dat geval wordt het pensioen rond de 15de van de maand gestort. Let wel : voor pensioenen "tegen het gezinstarief" moet de rekening op naam van beide huwelijkspartners staan.
- Terloops : hoewel het RSVZ het pensioen als zelfstandige berekent en toekent, is het hoe dan ook de RVP die het geld uitbetaalt.
Als uw werkgever daarmee wacht tot u bijna 65 bent, hoeft hij niet de normale opzeggingsregels toe te passen, maar kan gebruik maken van een verkorte opzeggingstermijn :
- 6 maanden als u in het bedrijf al een anciënniteit hebt van ten minste 5 jaar;
- 3 maanden in het andere geval. Hij moet er alleen voor zorgen dat de opzeggingstermijn ten vroegste vers-trijkt op de eerste dag van de maand ná die waarin u 65 bent geworden. Stel dus dat u 65 wordt op 15/8/2001 en al 30 jaar in hetzelfde bedrijf werkt : dan moet de opzegging ingaan op 1/3/2001 en aflopen op 31/8/2001.
Bron: Budget & Recht
Praat er dan over met een medewerker van uw KBC-bankkantoor of met uw KBC-agent. U kunt ook bellen naar het KBC-Telecenter op het nummer 078 152 153. Op werkdagen van 8 tot 22 uur en op zaterdag en banksluitingsdagen van 9 tot 17 uur.