Waar vandaan: Geld & Werk > Pensioen > Pensioen: het overlevingspensioen

Pensioen: het overlevingspensioen

Overlevingspensioen pensioenOnder bepaalde voorwaarden komt de overlevende echtgenoot in aanmerking voor een door de overheid uitgekeerd overlevingspensioen. Dit overlevingspensioen, ook weduwen- of weduwnaarspensioen genoemd, is gebaseerd op de pensioenrechten van de overleden partner. De regeling wordt wel grondig aangepast.

De geplande wijzigingen

De regering Di Rupo 1 wil vermijden dat het overlevingspensioen een werkloosheidsval wordt. Daarom voorziet zij in een aantal maatregelen.

De eerste maatregel is dat het overlevingspensioen wordt omgevormd tot een overgangsuitkering. Als die uitkering afloopt, zal de begunstigde automatisch en zonder wachttijd recht krijgen op een werkloosheidsuitkering. Hij of zij zal dan ook meteen kunnen terugvallen op begeleiding door de diensten voor arbeidsbemiddeling (VDAB, Actiris, FOREM).

De duur van de overgangsuitkering zal afhangen van de duur van het huwelijk, de leeftijd en de vraag of er kinderen ten laste zijn. Om een overgang tussen het oude en het nieuwe stelsel te garanderen, zal de regering een specifieke regeling uitwerken voor de mensen die op 1 januari 2012 de leeftijd van 30 jaar hebben bereikt. In geval hun partner overlijdt, zal hun rustpensioen worden verhoogd met een bedrag ter waarde van wat ze in het kader van het huidige overlevingspensioenstelsel zouden hebben ontvangen.

Verder wordt de mogelijkheid versoepeld om de vernieuwde vorm van overlevingspensioen te combineren met een bijverdienste. Het overlevingspensioen zal ook mogelijk worden voor wettelijk samenwonenden.

Wanneer deze maatregelen in werking treden en hoe ze concreet worden ingevuld, blijft voorlopig afwachten. Tot dan blijft de 'oude' regeling gelden.

De 'oude' regeling: wanneer kunt u aanspraak maken op een overlevingspensioen?

Als uw partner overlijdt, hebt u als overlevende echtgenoot - ongeacht of u werknemer of zelfstandige bent - alleen recht op een overlevingspensioen als u aan de volgende voorwaarden voldoet.

1. U moet minstens één jaar gehuwd zijn op het ogenblik van overlijden.

Die voorwaarde geldt níét wanneer:

  • uit het huwelijk een kind werd geboren (eventueel postuum);
  • er op het ogenblik van overlijden een kind ten laste is waarvoor een van de echtgenoten kinderbijslag ontvangt;
  • het overlijden het gevolg is van een ongeval na het huwelijk of van een beroepsziekte.
Als u niet aan deze voorwaarden voldoet, kunt u wel een tijdelijk overlevingspensioen krijgen.

2. U moet minstens 45 jaar zijn.

Die voorwaarde geldt níét wanneer:

  • u minstens één kind ten laste hebt;
  • of u voor minstens 66% blijvend arbeidsongeschikt bent;
  • of uw echtgenoot minstens 20 jaar als ondergrondse mijnwerker heeft gewerkt.
Als u niet (meer) aan deze voorwaarden voldoet, kunt u een tijdelijk overlevingspensioen krijgen (zie verder).

3. U mag geen uitkering krijgen wegens ziekte, invaliditeit, werkloosheid of loopbaanonderbreking, want dan wordt het overlevingspensioen niet uitbetaald.

Als u niet (langer) voldoet aan de hierboven geschetste voorwaarden met betrekking tot leeftijd en huwelijk, kunt u een overlevingspensioen voor maximaal twaalf maanden krijgen. Hiervoor gelden precies dezelfde regels als voor het gewone overlevingspensioen. Dit tijdelijke overlevingspensioen kan na twaalf maanden, zij het wel tegen een verlaagd bedrag, verder worden uitbetaald tot uw 45e (het zogenaamde voortgezette overlevingspensioen). Daarna hebt u recht op een gewoon overlevingspensioen.

Als u hertrouwt, wordt het overlevingspensioen opgeschort. U hebt dan ook geen recht op een in de tijd beperkt overlevingspensioen.

Vanaf wanneer hebt u recht op een overlevingspensioen?

Als uw echtgenoot nog niet gepensioneerd was en u het pensioen binnen twaalf maanden na overlijden aanvraagt, hebt u er recht op vanaf de maand van overlijden. Als u het later aanvraagt, krijgt u het overlevingspensioen vanaf de maand na aanvraag.
Als uw echtgenoot wel gepensioneerd was, hebt u recht op een overlevingspensioen vanaf de maand na het overlijden.

Hoeveel bedraagt het overlevingspensioen?

Als uw echtgenoot al met rustpensioen was, krijgt u in beginsel 80% van het rustpensioen, berekend op basis van het gezinsbedrag. Met een eventuele vermindering wegens vervroeging in het geval van zelfstandigen wordt bij de berekening van het overlevingspensioen geen rekening gehouden.
Als uw echtgenoot nog niet met pensioen was, wordt een theoretisch rustpensioen berekend alsof hij het pensioen had aangevraagd. Er gelden wel enkele bijzondere regels voor deze berekening.
Als de overleden partner een volledige loopbaan had, mag het bedrag van het overlevingspensioen niet kleiner zijn dan een bepaald minimum. Dat bedraagt 1 070,59 euro per maand voor de overlevende partner van een werknemer en 1 027,28 euro per maand voor de overlevende partner van een zelfstandige (bedragen per 01/02/2012). Als een loopbaan niet volledig is, maar minstens gelijk aan tweederde van een volledige loopbaan, wordt dit minimumbedrag vermenigvuldigd met de loopbaanbreuk (bv. 40/45) voor de berekening van het overlevingspensioen.

Mag u een overlevingspensioen cumuleren met een ander pensioen?

Als uw overlevingspensioen wordt gecombineerd met een rustpensioen, kunt u in totaal maximaal 110% van het bedrag van het overlevingspensioen voor een volledige loopbaan krijgen.
Als u recht hebt op meer dan één overlevingspensioen van één echtgenoot, krijgt u maximaal een overlevingspensioen voor een volledige loopbaan.
Als u recht hebt op meer dan één overlevingspensioen van verscheidene echtgenoten, wordt u het gunstigste overlevingspensioen toegekend.

Mag u nog bijverdienen als u een overlevingspensioen geniet?

Wie een overlevingspensioen krijgt uitbetaald, mag bijverdienen, hetzij als werknemer, hetzij als zelfstandige. U moet dit in principe wel altijd van tevoren aangeven bij de pensioendiensten. U vult dan een speciaal formulier in dat verkrijgbaar is bij de gemeente. Ook moet u uw werkgever er met een aangetekende brief van op de hoogte brengen dat u pensioengerechtigd bent.
Verder zijn er grenzen aan wat u mag verdienen. Als die grenzen worden overschreden met 15% of meer, wordt het overlevingspensioen dat jaar niet uitbetaald. Als de grenzen met een lager percentage worden overschreden, wordt datzelfde percentage afgetrokken van het pensioenbedrag voor dat jaar.
Wie jonger is dan 65 en alleen een overlevingspensioen geniet, mag meer verdienen. We beperken ons in het overzicht tot de maximumbedragen voor deze situatie, omdat er in andere gevallen slechts bij hoge uitzondering nog sprake is van bijverdienen.

Maximumbedragen van de bijverdiensten voor wie jonger is dan 65 en een overlevingspensioen geniet

Bijverdienen als zelfstandige (nettobedragen)Bijverdienen als werknemer (brutobedragen)
Zonder kind ten laste13 824 euro17 280 euro
Met kind ten laste17 280 euro21 600 euro

Voor bijverdiensten als werknemer worden de brutobedragen in rekening gebracht. Voor bijverdiensten als zelfstandige gaat het om het netto belastbaar beroepsinkomen. Dat is het bruto belastbaar beroepsinkomen verminderd met de beroepskosten en met eventuele beroepsverliezen en rekening houdend met een mogelijke verliescompensatie tussen echtgenoten en met eventuele vervangingsinkomsten (die worden erbij opgeteld).

Als u niet veel meer verdient dan de toegestane grens, moet u voor alle zekerheid toch even nagaan hoeveel inkomsten u hebt als u bijvoorbeeld - met toestemming van uw werkgever - overschakelt naar een deeltijdse baan en zo wél onder de grens belandt. Dan kunt u uw inkomen en het overlevingspensioen immers wel combineren en bent u financieel wellicht beter af.

Hebt u nog vragen?

KBCPraat er dan over met een medewerker van uw KBC-bankkantoor of met uw KBC-agent. U kunt ook bellen naar het KBC-Telecenter op het nummer 078 152 153. Op werkdagen van 8 tot 22 uur en op zaterdag en banksluitingsdagen van 9 tot 17 uur.
U kunt ook schrijven, faxen, mailen of surfen naar:
KBC-Telecenter, Schoenmarkt 35, 2000 Antwerpen; Fax: 03 283 29 50; E-mail: kbc.telecenter@kbc.be; Website: www.kbc.be