Uw woning aanpassen aan een handicap. Het kan.

Door het gebrek aan geschikte woningen zijn mensen met een handicap vaak verplicht om in gespecialiseerde centra te gaan wonen. Er bestaan nochtans andere oplossingen. Jean-Christophe Vanderhaegen is de auteur van het rapport Handicaps en vergrijzing van de bevolking. Uitdagingen voor de Stad. Als adjunct secretaris-generaal van de Confederatie Bouw van Brussel Hoofdstad is hij al lang met het probleem begaan.

Welke maatregelen moeten er volgens u worden genomen om het aanpassen van de woningen zo gemakkelijk mogelijk te laten verlopen?

Volgens de gegevens die het Nationaal Instituut voor de Statistiek in december 2001 publiceerde, en dat zijn de meest recente cijfers, zou 12,9% van de Belgische bevolking uit de leeftijdscategorie 16 tot 64 jaar een handicap hebben. Een ongeval of ziekte kan iedereen overkomen, niemand is ervan gevrijwaard. De ideale oplossing bestaat er dan ook in om nieuwe woningen zo te ontwerpen dat mensen met een beperkte mobiliteit hun woning zonder al te hoge kosten kunnen aanpassen en er kunnen blijven wonen.

Welke moeilijkheden kan men voorkomen? En hoe?

De ruimtes die door hun ontwerp moeilijk bruikbaar zijn bij een eventueel verlies van autonomie zijn bekend: het gaat vooral om de badkamer, de keuken en het toilet. De architecten kunnen anticiperen op de moeilijkheden die zeker zullen opduiken als de bewoner fysiek minder mobiel zou worden: rekken op goede hoogte, antislip betegeling, deuren die naar buiten opengaan, enz. Hetzelfde geldt voor de slaapkamers: voorzie bewegingsmogelijkheden bij elk element en kies voor kasten met opgehangen schuifdeuren. Bovendien moeten de kamers zo gebouwd worden dat er gemakkelijk met een rolstoel in kan gereden en gemanoeuvreerd worden. Men kan ook al een elektrische installatie bouwen waarop dan, mocht het later nodig zijn, enkel nog een domotisch systeem moet worden aangebracht. Later aanpassingen doorvoeren is technisch gezien vaak heel delicaat en financieel altijd een zware dobber.

De wereld van de domitica is vast bij uitstek aangewezen om op dit vlak een alsmaar belangrijkere rol te spelen...

Dat klopt. Maar deze voorzieningen zijn vaak nog te weinig aangepast aan gehandicapte gebruikers. Er bestaan nochtans zogeheten generische oplossingen die relatief weinig kosten. Voor € 1000 kun je al domotische systemen krijgen. Het gaat natuurlijk om heel eenvoudige uitvoeringen, maar ze zijn erg efficiënt. Zo bestaat er een schakelaar die naast het bed wordt aangebracht en waarmee je gemakkelijk een aantal functies kunt activeren (verwarming, licht, sloten...).

Waarom worden deze systemen dan toch zo weinig gebruikt?

Bij ons zijn de mensen die in de bouwsector werken door de bestaande leemtes in de opleidingen weinig vertrouwd met deze problematiek. Dat is in de Scandinavische landen en in Amerika heel anders. Dit proces van bewustwording wordt nog vertraagd door elementen van culturele aard. In België kiest men er bijvoorbeeld eerder voor om mensen met een handicap in een aangepast centrum onder te brengen dan om ze te helpen om zo zelfstandig mogelijk te blijven. Dat gebeurt zeker met goede bedoelingen, want men wil het beste voor deze mensen. Maar door deze vorm van steun en assistentie isoleert men deze mensen jammer genoeg en sluit men ze uit. Sinds kort bestaan er gelukkig instellingen die als taak hebben om mensen met een handicap materiële en/of technische steun aan te bieden bij het aanpassen van hun woning (zie hieronder). Dat is toch al een begin...

Auteur: Admon Wajnblum

Inlichtingen en vragen

Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH)
Sterrenkundelaan 30
1210 Brussel
Tel: 02/225 84 11
Fax: 02/225 84 05