Woordenlijst

[ A ] - [ B ] - [ C ] - [ D ] - [ E ] - [ F ] - [ G ] - [ H ] - [ I ] - [ J ] - [ K ] - [ L ] - [ M ] - [ N ] -
[ O ] - [ P ] - [ Q ] - [ R ] - [ S ] - [ T ] - [ U ] - [ V ] - [ W ] -[ X ] - [ Y ] - [ Z ]

[ A ]
Allergeen: alles wat een allergische reactie kan uitlokken.

[ B ]
Bioaccumuleerbaar: eigenschap van een stof om zich op te stapelen in levende organismen.

Broomhoudende brandvertragers: een groep stoffen die gebruikt worden om voorwerpen/materialen minder ontvlmabaar te maken (textiel, plastics,... ). Ze zijn vaak zeer persistent in het milieu en/of stapelen zich op in mensen en dieren.

Bisfenol A (BPA) : een EDC ("endocrine disrupting chemical": een stof die de hormonale werking verstoort), gebruikt bij de productie van bepaalde hoogkwalitatieve kunststoffen (bv. voor babyflesjes) et en in de coating van de meeste conservenblikken.

[ C ]
Carcinogeen : een kankerverwekkende chemische stof.

Creosoot: een petrochemisch middel om hout te verduurzamen.

[ D ]
DDT: een oud insecticide dat ingedeeld wordt bij de persistente organische polluenten (POP's). In de jaren 1970 werd het in talrijke landen verboden na de ontdekking van zeer hoge concentraties ervan bij dieren en zijn verwoestende impact op sommige vogelpopulaties.

Dioxines: Zeer giftige, persistente én bioaccumuleerbare chemische stoffen. Dioxines zijn zeer kankerverwekkend en verstoren de hormonale werking. Ze worden niet doelbewust geproduceerd maar ontstaan als ongewenst bijproduct bij de verbranding van chemische stoffen of producten (zoals bv. PVC). Ze worden tot de POP's gerekend (persistente organische polluenten).

[ E ]
Endocriene klier: klieren die rechtstreeks hormonen in de bloedbaan afgeven, bv. de hypofyse, de schildklier, geslachtsklieren,....

EDC's (endocrine disrupting chemicals): Stoffen die de hormonale werking verstoren, zowel bji de mens als bij dieren. Zij kunnen aanzienlijke schade aanrichten aan de voortplantingsorganen, maar kunnen ook gedragswijzigingen veroorzaken.

[ F ]

Ftalaten : een groep chemische stoffen waarvan sommige als EDC (hormoonverstorend) beschouwd worden. Bepaalde ftalaten worden aan PVC plastics toegevoegd om ze soepeler te maken. Ook in cosmeticaproducten vinden we ze terug. Ftalaten kunnen vrijkomen uit de producten waaraan ze werden toegevoegd en zo ook bij de mens terechtkomen.

[ G ]

[ H ]

[ I ]

[ J ]

[ K ]

[ L ]

[ M ]
Mutageen: stof die genetische mutaties bij levende organismen kan veroorzaken.

[ N ]

[ O ]
OCP's (organochloorpesticiden): Veel pesticiden die in de jaren 1950, '60 en '70 op grote schaal gebruikt werden, waren OCP's. Vele ervan werden verboden na de - laattijdige - vaststelling dat ze zeer persistent in het milieu zijn en op lange termijn giftige effecten op de fauna hebben. Zo stierven verschillende roofvogelsoorten bijna uit door het gebruik van DDT omdat de schaal van hun eieren te broos werd.

Organische chemische stoffen: chemische stoffen op basis van koolstofatomen.

[ P ]

Parfums : Meer dan 300 verschillende chemische ingredienten worden gebruikt bij de productie van talrijke parfums voor cosmetica- en toiletproducten. Een derde hiervan is potentieel persistent of allergeen in de natuur.

PBDE's (Poly Brominated Diphenyl Ethers): een speciale groep broomhoudende brandvertragers. Een aantal ervan werden geleidelijk aan verboden omwille van hun persistente, bioaccumuleerbare en giftige eigenschappen.

PC (polycarbonaat plastic): deze kunststof bevat bisfenol A (een EDC of stof die de hormonale werking verstoort). Zoek op de verpakking naar "PC 7" om de aanwezigheid van polycarbonaat plastic te achterhalen. Het nummer 7 in de recyclagedriehoek wijst eveneens op polycarbonaat plastic

PCB's (polychloorbifenylen) : PCB's of polychloorbifenylen zijn een grote groep chemische stoffen die werden ontwikkeld in de jaren 1950. Ze zijn bioaccumuleerbaar en zeer persistent; ze kunnen wel tientallen jaren lang in het milieu aanwezig blijven. PCB's werden gebruikt in plastics, rubber en verven, maar vooral in elektrische toestellen (bv. transformatoren), omwille van hun elektrisch isolatievermogen en brandweerstand. We vinden ze ondertussen overal ter wereld, zelfs in moedermelk. Aanvankelijk dacht men dat ze niet erg giftig waren maar vandaag staan hun schadelijke effecten vast, zelfs bij kleine dosissen. PCB's worden bij de POP's ingedeeld.

Persistente stof: Stof die niet of maar zeer langzaam afbreekbaar is in de natuur, en die dus lange tijd, met al zijn giftige eigenschappen, in het milieu aanwezig blijft.

POP's (persistente organische polluenten): zeer giftige, persistente en bioaccumuleerbare chemische stoffen, die zich bovendien over grote afstanden kunnen verplaatsen. De verenigde Naties hebben momenteel 12 POP's geïdentificeerd en verboden.

PVC (polyvinylchloride): een plastic polymeer (met grote moleculen) dat in veel toepassingen gebruiikt wordt. Zijn chemische eigenschappen zijn verschillend naargelang de additieven die men eraan toevoegt, bv. ftalaten om ze soepeler te maken. Bij verbranding van PVC komen er dioxines vrij, zeer schadelijke stoffen.

[ Q ]

[ R ]

[ S ]

[ T ]
TCO-Ecolabel : een milieulabel voor informaticamateriaal, beheerd door de Zweedse Confederatie van Professionele werknemers (TCO). Het systeem werd opgericht in 1992 en omvat een groot aantal aspecten: ecologischn, ergonomisch, gebruiksvriendelijkheid, elektrische en magnetische velden, energieverbruik en brandbeveiliging.

Toxiche stof: stof die een nadelige invloed heeft op het biologische systeem van een levend wezen.

Toxiciteit: de mate waarin een chemische stof een nadelige invloed heeft op het biologische systeem van een levend wezen.

Triclosan: antibacterieel chemisch product gebruikt in tandpasta's, waspoeder en keuekngerei. Triclosan werd al teruggevonden in moedermelk.

[ U ]

[ V ]

Voorzorgsprincipe: de aantasting van het milieu voorkomen door een potentiële bedreiging met ernstige en onomkeerbare gevolgen aan te pakken, zelfs als er nog geen waterdichte wetenschappelijke zekerheid over bestaat.

VOC's (Volatile Organic Chemicals ): stoffen die worden gebruikt als oplosmiddelen in verf, vernis, reinigingsproducten,... Zij dragen bij tot de luchtvervuiling, die problemen als astma en andere aandoeningen aan de luchtwegen veroorzaakt.

VPvB : very Persistant very Bioaccumulative: zij horen tot de gevaarlijkste chemische stoffen omdat zij gedurende lange perioden giftig blijven en zich snel opstapelen in mens en dier.

[ W ]

[ X ]

[ Y ]

[ Z ]

 

Bron: WWF