Het Amazonewoud

a) Het ecosysteem

Het Amazonegebied is de streek in Zuid-Amerika die het bekken van de Amazone omvat. We vinden er hoofdzakelijk een tropische plantengroei.
Het Amazonegebied is 6,6 miljoen km² groot en strekt zich uit over het grondgebied van 9 landen/grondgebieden

De kringloop van het leven:
De temperatuur speelt een belangrijke rol in de dagelijkse kringloop in het tropisch woud:
wanneer de temperatuur stijgt, verliezen de planten water door verdamping. Die waterdamp vormt wolken die omgezet worden in regen. Het regenwater wordt opnieuw opgenomen door de planten.
In de wouden valt elk jaar tussen 1500 en 3000 mm neerslag. De gemiddelde temperatuur bedraagt er 24°C.
De grond in de tropen is fijn en arm aan voedingsstoffen. Nochtans kent het woud een weelderige plantengroei. Dode planten en dieren worden er heel snel afgebroken. Schimmels en bacteriën zetten het dode organische materiaal om in verbindingen die de planten kunnen opnemen.

De toppen van de bomen vormen een uitgestrekt, heel productief bladerdek. Het licht wordt er door de planten omgezet in energie door middel van fotosynthese. In deze zone wordt meer licht opgevangen per bladoppervlakte dan in gelijk welk ander ecosysteem op aarde.

b) Vloedbossen

Elk jaar komt 776.650 km² woud onder water te staan doordat de rivieren overstromen. Deze overstromingen veranderen het uitzicht van het landschap volledig en zijn van essentieel belang voor de werking van het Amazonebekken. 3 à 4% van het Amazonegebied bestaat uit zulke vloedbossen of varzeabossen. Het zijn erg vruchtbare gebieden, omdat de rijke sedimenten van het Andesgebergte er worden afgezet.

De vorming van vloedbossen (varzeabossen)

Wanneer de sneeuw smelt in het Andesgebergte, doet het smeltwater de Amazone en zijn zijrivieren aanzwellen. Doordat het Amazonebekken vrij vlak is en de stroom en de rivieren de grote hoeveelheid water niet kunnen slikken, overstromen ze en komen de varzeabossen onder water te staan.

Dit overstromingswater voedt dode rivierarmen en doet poelen ontstaan. De overstroomde gebieden kunnen zich uitstrekken tot 20 km van de oevers en het waterpeil kan met 7,5 tot 15 meter stijgen.

Niet alle delen van het Amazonebekken overstromen op hetzelfde moment. Wanneer er overstromingen zijn in het noordelijke deel van het bekken (boven de evenaar), trekt het water zich terug in het zuidelijke deel (onder de evenaar). Sommige delen komen twee keer per jaar onder water te staan, maar niet altijd in dezelfde mate.

Wanneer het water de oceaan bereikt, begint het niveau weer te dalen en komt het bos weer tevoorschijn. Het natuurlijke leven op het land eist dan zijn plaats weer op.

Deze overstromingen brengen drastische veranderingen aan in het landschap. Zij zijn van levensbelang voor de verspreiding van sedimenten en voor de vruchtbaarheid van het varzeabos. Het water creëert habitats, die waterorganismen de gelegenheid bieden om zich te verplaatsen en voedsel te zoeken in het woud.

c) Savanne

De savannes in het Amazonegebied kunnen vochtig, droog of zanderig zijn. Zij zijn gelegen op geringe hoogte, lager dan 1200 m. De savannes zijn seizoensgebonden en komen tot stand door een combinatie van weersomstandigheden, branden en eigenschappen van de bodem.

In de savannes in het Amazonegebied vinden we meer soorten planten dan in andere savannes. Zij zijn aangepast aan lange periodes van droogte. Er komen andere dieren voor dan in het woud:

• De jaguarundi (Herpailurus yaguarondi), ook wezelkat genoemd
• De tayra (Eira barbara)
• Het gordeldier
• De reuzenmiereneter of grote miereneter (Myrmecophaga tridactyla)
• De grijze vos (Urocyon cinereoargenteus)

Bron: WWF