Prostaatkanker: Curatieve behandeling

Definitieve genezing van prostaatkanker is mogelijk, op voorwaarde dat het gezwel beperkt blijft tot de prostaat, zonder uitzaaiingen in andere weefsels.
Er liggen dan verschillende opties voor:

1. klassieke chirurgie
2. laparoscopische chirurgie
3. behandeling met ultrasone stralen
4. externe radiotherapie
5. radioactieve inplanting

Klassieke chirurgie
Vooral relatief jonge mannen die in goede gezondheid verkeren, komen hiervoor in aanmerking. De operatie begint meestal met de verwijdering en microscopische analyse van de lymfeklieren. Als ze niet beschadigd zijn door kankercellen gaat de chirurg over tot volledige verwijdering van de prostaat en zaadblaasjes (radicale prostaatectomie). Deze chirurgische ingreep blijft nog altijd één van de beste methodes, ondanks de mogelijkheid op vrij zware gevolgen (zie neveneffecten).

Laparoscopische chirurgie
Hoewel deze behandeling zich momenteel nog in een experimenteel stadium bevindt, stellen artsen deze soms voor in de plaats van een klassieke operatie. Het is inderdaad mogelijk om de prostaat te verwijderen zonder de onderbuik helemaal open te gooien. Ze brengen de nodige instrumenten in via kleine gaatjes in de buikwand. Deze techniek biedt verschillende voordelen: fijnere dissectie, minder bloedverlies, sneller herstel van de urinecontinentie, korter verblijf in het ziekenhuis, minder vernauwing achteraf van de urinewegen (uretrale stenose), enzovoort.

De behandeling tegen kanker lijkt bijzonder doeltreffend, zelfs al kunnen artsen de resultaten voorlopig nog niet bevestigen in termen van definitieve genezing.

Behandeling met ultrasone stralen
Deze nieuwe methode (High Intensity Focused Ultrasounds) bestaat erin ultrasone stralen te concentreren op een kleingedeelte van de prostaat (ongeveer 25 mm lang op 2 mm breed). In die zone stijgt de temperatuur tot 80 °C. De thermische schok doodt de cellen. Het volledig geïnformatiseerde toestel gaat over tot een afwisseling van opsporing en "schieten" om de volledig te behandelen zone te dekken. Een sonde ingebracht in het rectum zorgt voor verspreiding van de ultrasone stralen. De behandeling duurt 1 tot 3 uur en kan gebeuren onder plaatselijke verdoving.

Aan de behandeling gaat meestal een gedeeltelijke resectie van de prostaat via de urinewegen vooraf (transuretrale prostaatectomie) om elk risico op urineretentie te vermijden.

Het werken met deze methode biedt heel wat voordelen. Indien nodig kunnen ze worden herhaald, worden voorgesteld aan patiënten die een tegenindicatie vertonen op klassieke chirurgie, dienen als aanvulling op een chirurgische ingreep of wanneer een radiotherapie niet slaagt.

Het is een weinig agressieve techniek waarvoor een korte opname in het ziekenhuis vereist is. De neveneffecten zijn eerder beperkt.

Een andere techniek (cryotherapie genaamd) werkt min of meer volgens hetzelfde principe. Hier brengen ze een sonde in de prostaat in om de weefsels door bevriezing te vernietigen. Bij de behandeling van prostaatkanker wordt cryotherapie momenteel zeer weinig gebruikt.

Externe radiotherapie
Deze behandeling bestaat erin de prostaat te bestralen met stralen van zeer hoge energie, uit een bron buiten het lichaam van de patiënt. De gezonde cellen hebben herstelmechanismen die hen meestal toelaten de bestraling te overleven. Deze herstelmechanismen zijn veel minder doeltreffend bij kankercellen. Dat maakt ze ook kwetsbaarder voor de werking van de stralen. Bedoeling bij radiotherapie is dus de kankercellen te vernietigen en zoveel mogelijk de gezonde weefsels te ontzien. Met de nieuwe toestellen voor radiotherapie kunnen artsen zeer precieze en complexe stralingsvelden creëren. Daarbij concentreren ze zoveel mogelijk stralen op de te behandelen zones en sparen ze de naburige weefsels. Verdoving of opname in het ziekenhuis is niet nodig voor deze behandeling. Patiënten moeten wel geregeld naar het ziekenhuis vermits externe radiotherapie gebeurt volgens korte dagelijkse sessies gedurende een aantal opeenvolgende weken.

Radioactieve inplanting
Deze therapie wordt ook wel brachytherapie of curietherapie genoemd. Deze techniek bestaat erin radioactieve staafjes direct in de prostaat in te planten. Elk staafje meet 4,5 bij 0,8 mm en is samengesteld uit een radioactieve bron (jodium of palladium) in een titanium omhulsel.

Na bepaling van het te bestralen volume (dat gebeurt door een echografie via het rectum) berekent een computer het aantal en de positie van de in te planten radioactieve staafjes.

Artsen planten ze in onder algemene verdoving met behulp van naalden.

Het plaatsen van de staafjes gebeurt onder permanente controle om hun positie na te gaan. Als een naald afwijkt, meldt de computer dat onmiddellijk en geeft hij de door te voeren wijzigingen aan. De aldus geleverde bestraling gebeurt enkel bij direct contact met de staafjes en levert dus geen gevaar voor mensen in de omgeving. Bovendien zijn de staafjes na 40 dagen niet meer radioactief.

Deze weinig ingrijpende techniek is bruikbaar voor kwetsbare patiënten bij wie een klassieke chirurgische ingreep niet is aangewezen. Een lange opname in het ziekenhuis is niet nodig (eventueel een nacht na het plaatsen van de staafjes).

 

Bron: Stichting tegen Kanker